■ Gebakken lucht
Zodra er een naam valt, is het sowieso goed om even extra op te letten in persberichten die eind maart verschijnen. Als de honderden beleggers die dertien jaar geleden wilden beleggen in het bedrijf F/Rite Air de naam van dat nieuwe bedrijf (producent van gelukkigmakende geïoniseerde lucht) ook maar één keer hardop hadden uitgesproken, hadden ze vast wél doorzien dat die wel erg klonk als pseudo-Engels voor ‘gebakken lucht’. De grap werd eind maart 2000 uitgehaald door de beurssite Iex.nl in de nasleep van het schandaal rond World Online, dat zich eerder die maand had voltrokken.
Maar vooral in Engelstalige landen bestaat de traditie om hints te verstoppen in namen. Zo bracht The Guardian, die de apriltraditie sinds jaar en dag koestert, op 1 april 2008 het nieuws dat de toenmalige Franse presidentsvrouw Carla Bruni-Sarkozy de Britse premier Gordon Brown van stijladviezen zou gaan voorzien. Dat artikel was geschreven door Frankrijk-correspondente ‘Avril de Poisson’, een naam die verwijst naar het Franse woord voor aprilgrap, poisson d'avril (letterlijk ‘aprilvis’).
Vaak speelt taal bij aprilgrappen meer dan alleen een bijrol. De grap van Trots op Nederland met zijn zogenaamde Engelstalige koers staat zeker niet op zichzelf. Hieronder een chronologisch, ongetwijfeld verre van compleet overzicht.
Britse adressering, 1977 Op de BBC spreekt een vakbondsleider zijn bezorgdheid uit over de nieuwe manier van postadressering. Het huisnummer moet van de overheid voortaan áchter het adres staan in plaats van ervóór. Dus niet langer ‘10 Downing Street’, maar ‘Downing Street 10’. Lastig voor de postbodes, zo vreest de vakbondsleider. Hij krijgt bijval van het Britse volk, dat het ook een belachelijke maatregel vindt. Maar natuurlijk had hij alles uit zijn duim gezogen.
Zonnig San Serriffe, 1977 In datzelfde jaar vinden de lezers van The Guardian in hun krant een zeven pagina's dikke reisbijlage die geheel gewijd is aan de eilandstaat San Serriffe. Alle namen van plaatsen en personen hebben met typografie te maken. De hoofdstad heet Bodoni, de dictator generaal Pica. De twee hoofdeilanden zelf hebben de vorm van een puntkomma. (Sans-serif is het Engelstalige woord voor ‘schreefloos’, een lettertype zonder dwarsstreepjes aan de uiteinden van de letters.)
Vermiste hardloper, 1981 De Britse Daily Mail meldt dat de organisatoren van de Londense marathon een Japanse deelnemer missen. De oorzaak wordt gezocht in de Japanse versie van de inschrijfbrief. Daarin stond niet dat het om een tocht van ‘26 mijl’ ging, maar een van ‘26 dagen’.
The Guardian maakt bekend alleen nog maar op Twitter te publiceren - ‘elk verhaal kan in 140 tekens worden verteld’.
Graaf Tosti, 2002 Een paar dagen voor 1 april ontrukt Joep Habets, culinair medewerker van NRC Handelsblad, de Italiaanse graaf Tosti aan de vergetelheid. In tegenstelling tot de graaf van Sandwich, die eveneens zijn naam gaf aan een broodinnovatie, kent niemand het kleurrijke verhaal van graaf Tosti. In werkelijkheid komt tosti van het Italiaanse woord voor geroosterde sneden brood, dat verwant is aan het Engelse toast.
1 april 1977: krantenbijlage over de ‘eilandstaat’ San Serriffe.
Verbod op msn, 2005 Het Jeugdjournaal, Nederlands kampioen geslaagde aprilgrappen, onderneemt actie tegen plannen van de overheid om msn'en te verbieden voor jongeren onder de veertien jaar. Hun Nederlands zou er volgens het toenmalige kabinet te veel onder lijden. Duizenden jongeren belden met een speciaal actienummer, waar zij tot hun opluchting te horen kregen dat het allemaal een grap was.
.fy voor Friezen, 2006 Friezen kunnen binnenkort .fy achter hun internetadressen zetten, zo kondigt de Stichting Internet Domeinnammeregistraasje Fryslân in 2006 aan. Net als iedereen uitgelachen is om deze grap, worden de internationale regels voor dat soort lokale domeinen versoepeld. In 2012 maakt Mijndomein.nl bekend de extensie .frl wel degelijk te willen gaan aanbieden - geen grap dus. Volgend jaar moet die in de lucht gaan.
Het Blauwe Boekje, 2006 De website Kennislink.nl presenteert Het Blauwe Boekje als tegenhanger van het Witte en Groene Boekje. In die nieuwe spellinggids staan regels die zijn afgestemd op het gemak van de interneten sms-gebruiker: geen lastig in te tikken apostrofs (in de blauwe spelling is het dus: smsen en msnen), minder hoofdletters (de engelse taal) en geen trema's (ideeen, kanoen). Vierhonderd mensen tekenen in op een gratis exemplaar.
Sarkozy redt puntkomma, 2008 De Franse president Sarkozy stelt een commissie in om de bedreigde puntkomma te redden, meldt de Franse nieuwssite Rue89.com. In officiële stukken moet het leesteken voortaan op elke pagina minstens driemaal worden gebruikt.
Twitterkrant, 2009 The Guardian - ja, weer die krant - maakt bekend alleen nog maar op Twitter te publiceren, wat kosten bespaart en ‘volgens experts kan elk verhaal in 140 tekens worden verteld’.
Dieronvriendelijke taal uit Van Dale, 2010 De Dierenbescherming dringt er bij uitgeverij Van Dale op aan dat
Auteursrechtelijk beschermd
