Onze Taal. Jaargang 82

[p. 66]

Taalergernissen

Hoort of ziet u taalverschijnselen die u lelijk, verwerpelijk, leuk, nieuw of anderszins opmerkelijk vindt? Laat het ons dan weten. Liefst per e-mail ([e-mail], met vermelding van uw adres) of anders per reguliere post (Redactie Onze Taal, Raamweg 1a, 2596 HL Den Haag).

After's cool
Arie Snoek - Rotterdam

Ik ben niet a priori tegen Engels in het Nederlands - dat kan gewoon een verrijking van onze taal zijn. En dat ouderen het soms leuk vinden om jeugdwoorden te gebruiken, snap ik ook nog wel. En zelfs een woordspeling op z'n tijd heeft zo z'n charme. Maar alle drie tegelijk?

In Den Haag zit een organisatie die zich bezighoudt met remedial teaching, bijles en huiswerkbegeleiding. De naam: After's cool.

Foto: Arie Snoek

‘Aauu per’
Wim Hagendijk - Oosterhout

Dat steeds meer nieuwslezers en presentatoren op de radio en televisie de au uitspreken als ‘oo’ (‘oodiëntie’, ‘ooditie’,‘oostralië’, ‘oothentiek’, ‘ootobiografie’, ‘ootochtoon’, ‘ootodidact’, ‘ootoped’, ‘ootopsie’, ‘ootoriteit’) doet me nog altijd pijn aan de oren en aan mijn taalgevoel, ook al is die ‘oo’-uitspraak in veel gevallen allang doorgedrongen tot woordenboeken als Van Dale.

Nu hoor ik ook nog eens het omgekeerde. Bij woorden die ook gespeld worden met au (chauffeur, au pair) wordt de oo- klank waarmee die woorden sinds jaar en dag uitgesproken worden, plots een ‘au’: ‘sjaauufeur’ en ‘aauu per’. En dát staat nog niet in de woordenboeken.

Indien deze ‘taalzondaars’ hun hoofd stoten en in hun geval daarbij ‘oo!’ en niet ‘au!’ roepen, heb ik niks gezegd.

Anders
Simon Mulders - Den Haag

‘Hoezo anders?’, vraagt presentator Menno Bentveld van Vroege vogels op 19 augustus aan de geïnterviewde. Die heeft de duurzaamheid in verkiezingsprogramma's van de politieke partijen beoordeeld en zegt: ‘ledereen denkt dat linkse partijen allemaal op dezelfde manier voor de natuur kiezen. Maar de verkiezingsprogramma's van PvdA, GroenLinks en de SP zijn heel anders.’

Ja, inderdaad: hoezo ‘anders’? Hier is duidelijk verschillend bedoeld, en de presentator werd door het foutieve gebruik van anders op het verkeerde been gezet. Nog een voorbeeld. Laatst hoorde ik een vrouw zeggen: ‘Zij en ik zijn heel anders.’ Dan druk je uit dat je je één voelt met iemand; die ander is dan ten opzichte van de rest van een bepaalde groep net zo ‘anders’ als jij. Maar juist het tegengestelde was bedoeld: ‘wij zijn onderling heel verschillend’. De spreekster voelde zich juist niet één met de ander. Anders rukt dus op in de verwarrende betekenis ‘verschillend’. Als je onderling vergelijkt, zijn zaken ‘verschillend’.

Vol op het orgel
Gemma Coebergh - Organiste, Haarlem

De laatste tijd zie ik het gezegde vol op het orgel nogal eens opduiken. Bedoeld wordt ‘op vol vermogen’, of in termen van het orgel: alle registers uitgetrokken, zodat de totale klanksterkte wordt gebruikt. Deze term komt mij echter onjuist voor. Organisten zeggen in zo'n geval ‘op het volle orgel’. (Pro organo pleno in de tijd van Bach, wat overigens niet betekende dat domweg alle registers moesten worden opengetrokken).

Ik krijg bij vol op het orgel associaties met iemand die volgegeten of volgelopen (drankorgel?) achter de klavieren zit.