Raarwoord
Sokkenvoeten
Guus Middag over opmerkelijke woorden, oud en nieuw.
Het is een beroemd beeld uit de geschiedenis van de sport: drie mannen op een podium, van wie er twee hun gebalde vuist omhoogsteken. Mexico, Olympische Spelen 1968, de huldiging na de tweehonderd meter sprint. Een demonstratie van Black Power. Kent u de namen nog? Tommie Smith (goud) en John Carlos (brons). Weet u nog hoe ze hun vuist balden? Smith stak zijn rechterarm met een rechterhandschoen omhoog en Carlos zijn linkerarm met een linkerhandschoen (want Carlos was zijn handschoenen vergeten, dus toen moesten ze het paar van Smith delen).
En weet u nog wat ze aan hun voeten hadden? ‘Ze stonden op sokkenvoeten’, hoorde ik iemand op de radio zeggen. Ik wist wat hij bedoelde, maar ik vond het raar klinken: ‘op sokkenvoeten’. Dat zeg ik nooit. Ik zeg ‘op sokken’, of ‘zonder schoenen’, maar niet ‘op sokkenvoeten’. Ik zeg wel ‘op kousenvoeten’, wat precies dezelfde constructie is, maar die kon hier niet gebruikt worden, vanwege de niet bedoelde bijbetekenis ‘voorzichtig, stilletjes sluipend, onhoorbaar’.
Ik ben niet de enige die op sokkenvoeten ongewoon vindt. Als ik er op Google naar vraag, word ik doorverwezen naar kousenvoeten - en naar diverse kousenwinkels op internet. Maar Van Dale kent de sokkenvoet wel: ‘(meestal meervoud) in een sok gehulde voet, zonder schoeisel, synoniem kousenvoet: op sokkenvoeten’. Ik zou nu ook graag even ‘sokvoets’ zeggen, of ‘soksvoets’, naar het voorbeeld van blootsvoets, maar helaas bestaat sokvoets niet. En sokkevoetelings ook niet.
Terug naar Mexico. Weet u nog waarom Smith en Carlos op sokkenvoeten stonden? Volgens Wikipedia wilden ze daarmee de armoede van de zwarten in Amerika uitdrukken. Een demonstratie van ‘black poverty’.
Guus Middag
Auteursrechtelijk beschermd