Onze Taal. Jaargang 80

[p. 311]

Reacties

Verengelsing
Theo Vaalburg - Arnhem

In de septemberaflevering van zijn column ‘Horstlog’ staat Joop van der Horst stil bij het aftreden van Arno Schrauwers als voorzitter van de stichting Nederlands, omdat het doel van de stichting, het tegengaan van de oprukkende verengelsing van het Nederlands, niet is bereikt. Dat dit doel niet is bereikt, komt volgens mij door de onverschilligheid van de Nederlanders. Als gevolg hiervan sijpelt een in het Nederlands vertaald Engels idioom ongehinderd en op grote schaal onze taal binnen. Voorbeelden te over: ‘beslissingen maken’ in plaats van ‘beslissingen nemen’, ‘ik leef in Amsterdam’ in plaats van ‘ik woon in Amsterdam’. Ik wind me daarover op, en dat heeft niets te maken met ‘de exclusieve liefde voor één taal’ die Van der Horst Schrauwers en zijn stichting Nederlands verwijt. Ik heb wel degelijk ook liefde voor het Engels, alleen niet in het Nederlands. Wat mij betreft: jammer dat Schrauwers is afgetreden.

Nuances in Kamerverslagen
Eelco Visser - Groningen

Jaap de Jong en Maarten van Leeuwen beschrijven in ‘Pianostemmers in estafettedienst’ (Onze Taal september) de werkzaamheden van de medewerkers van de Dienst Verslag en Redactie. Deze dienst is verantwoordelijk voor het schrijven van de stenografische verslagen van de debatten in de Eerste en Tweede Kamer. Onder het kopje ‘Klip-en-klaar’ geven de auteurs aan dat herhalingen en ‘lege aanloopjes’ in teksten worden weggelaten of ingekort. Het voorbeeld dat ze hier geven, laat echter te wensen over. De auteurs schrijven dat een zin als ‘Waar het gaat om de criminaliteit zien wij een duidelijke toename’ gewijzigd wordt in ‘De criminaliteit neemt duidelijk toe.’ De eerste zin beschrijft een mening of waarneming van de spreker, de zogenaamd verbeterde versie geeft een feit weer. Door de zinnen zo te vervormen, kan het beeld ontstaan dat politici ongenuanceerde uitspraken doen dan wel zwart-witdenkers zijn. Ik hoop dat de Dienst Verslag en Redactie de nuances niet uit het oog verliest en de debatten feitelijk juist blijft weergeven, anders draagt hij mogelijk bij aan een verkeerde beeldvorming over de politiek.

Naschrift Dienst Verslag en Redactie

De briefschrijver zou zich terecht zorgen maken als de stenografen in alle gevallen de aangehaalde richtlijn uit de interne Taalgids strikt zouden toepassen. Of een aanpassing noodzakelijk is, bekijken zij van geval tot geval. Een aanpassing van het soort dat in het artikel wordt genoemd, brengen zij alleen aan als deze de politieke boodschap van de politicus niet aantast, maar wel de leesbaarheid verbetert.

Taal van de automobilist [1]: Griekenland en Frankrijk
Philippe Henri van der Laan - Fretin (Frankrijk)

Marieke Kolkman behandelt in haar artikel ‘Fileflirten en snelwegschelden’ (Onze Taal juni) de ‘taal’ van de automobilist, dat wil zeggen de signalen en gebaren die automobilisten gebruiken om met elkaar te communiceren. Kees Lutkie uit Den Haag beschrijft vervolgens in de septemberaflevering van de rubriek ‘Reacties’ zijn ervaring met Mexicaanse vrachtwagenchauffeurs die met een linkerknipperlichtsignaal behulpzaam aangeven dat je veilig kunt passeren. Het probleem met dit signaal is alleen dat het dubbelzinnig is: gaat de vrachtauto niet zelf inhalen? De Grieken doen dat veel pragmatischer: zodra ze zien dat iemand wil inhalen, wijken ze gedeeltelijk uit naar de vluchtstrook. En in Frankrijk hadden vrachtauto's in de jaren zestig een speciaal lampje aan de linkerachterzijde waarmee de chauffeur kon aangeven dat passeren veilig was. Deze voorziening werd later afgeschaft omdat bij een inhaalmanoeuvre die verkeerd afliep de vrachtwagenchauffeur medeverantwoordelijk werd gesteld.

Taal van de automobilist [2]: Noorwegen
Jaap van der Ham - Vlaardingen

Kees Lutkie uit Den Haag schrijft in zijn reactie (in het septembernummer) op het stuk van Marieke Kolkman over de ‘taal’ van de automobilist (juninummer) over zijn ervaring met Mexicaanse vrachtwagenchauffeurs die met een linkerknipperlichtsignaal aangeven dat je veilig kunt passeren. Ik wil daar het volgende aan toevoegen.

In Noorwegen heb ik vaak meegemaakt dat op smalle (berg)weggetjes een voor je rijdende vrachtwagen met zijn linkerknipperlicht een signaal gaf als je er niet langs kon en met het rechterknipperlicht als dat wel kon. Best handig. Overigens is langzaam rijdend verkeer daar verplicht om bij de eerste gelegenheid aan de kant te gaan om achterliggers te laten passeren.

Zzp'ers en eenmanszaken
Wouter Varkevisser - Eigenaar eenmanszaak met personeel, Amsterdam

Bij lezing van het septembernummer van Onze Taal viel mij in het boeiende stuk over naamgeving van tekstbureaus (‘Miss-Maakt is perfect’ van Erwin Wijman) een passage op over eenmanszaken, waarin deze gelijkgesteld worden met zzp'ers (‘zelfstandigen zonder personeel, oftewel eenmanszaken’). Maar veel eenmanszaken hebben gewoon personeel. In de Wikipedia is een goede uitleg te vinden: ‘Een eenmanszaak is een bedrijfsvorm waarbij één persoon in alle opzichten verantwoordelijk is voor de onderneming, en wel rechtstreeks (...).’

Good gaan/good goan
Jan A. Verbeek - Lochem

Het artikel ‘Dialecten in kaart gebracht’ in het septembernummer vind ik een groot compliment waard. Hoewel auteur Nicoline van der Sijs duidelijk maakt dat er niet één algemeen geldende uitspraak van een woord bestaat, waag ik het er als oud-Twentenaar op toch een vraagteken te zetten bij de uitspraak ‘good gaan’, te vinden op het omslag van het septembernummer. In Oost-Nederland wordt gesproken van ‘good goan’ als een soort van afkorting van ‘loat 't oe (ow) good goan’.

Naschrift Nicoline van der Sijs

De spelling van de dialectwoorden is in de atlas waar mijn stuk over gaat, gestandaardiseerd, en er is afgezien van gedetailleerde klankverschillen, behalve in het hoofdstuk over die klankverschillen.