Onze Taal. Jaargang 80

[p. 217]

Taalergernissen

Hoort of ziet u taalverschijnselen die u lelijk, verwerpelijk, leuk, nieuw of anderszins opmerkelijk vindt? Laat het ons dan weten. Liefst per e-mail ([e-mail], met vermelding van uw adres) of anders per reguliere post (Redactie Onze Taal, Raamweg 1a, 2596 HL Den Haag).

Paradox
J. Groeneweg - Rotterdam

Een paradox is iets anders dan een tegenstrijdigheid. Een voorbeeld: een moeder van een groot gezin is weer in verwachting en verzucht: ‘We zullen nu toch echt naar een kleinere woning moeten uitzien.’ Zo klinkt het als een tegenstrijdigheid, maar het wordt een paradox, oftewel een schíj́nbare tegenstrijdigheid, als we weten dat het door het grotere en daardoor duurdere gezin niet meer mogelijk is de huur van de grote woning te betalen.

De laatste jaren zie ik in toenemende mate het woord paradox of paradoxaal in kranten en tijdschriften verschijnen. Nu is een modewoord op zichzelf geen probleem, maar het moet wel in de goede betekenis gebruikt worden. Helaas lees ik er vrijwel nooit de nadere informatie bij die aantoont dat de vermelde tegenstrijdigheid slechts schijnbaar is.

Neem nu een zin uit een column in NRC Handelsblad: ‘Zo komen we bij de paradox van de “literaire thriller”: als je de laatste 40 bladzijden uit het boek scheurt, wordt het subsidiabel. Aan de andere kant: als je ze er niet uit scheurt, verkoop je 100.000 exemplaren.’ Ik zie hier geen paradox in.

Tweede voorbeeld: ‘Pakistan is het grootste slachtoffer van terrorisme, en paradoxaal genoeg heeft dat de haat tegen de Amerikaanse terreuraanpak alleen maar aangewakkerd.’ De mijns inziens toch wel complexe relatie tussen de twee uitspraken wordt verder niet uitgewerkt. Ik zie dit wel als onlogisch, ongerijmd, maar kan in het hele artikel niet ontdekken waarom dit fenomeen paradoxaal is.

Het lijkt mij dus zeer wenselijk dat men bij het gebruik van de woorden paradox of paradoxaal ondubbelzinnig uitlegt wat het ‘schijnbare’ is van de beschreven tegenstrijdigheid - of anders gewoon het woord tegenstrijdigheid gebruikt. Een iets langer woord, maar het is wel correct. Helderheid van taal is, althans voor mij, nog steeds een groot goed.

Functionele zuivel
R. Frank - Amstelveen

In mijn Albert Heijn-filiaal zag ik boven de melk het opschrift ‘functionele zuivel’. Een meer zinledige uitdrukking kan ik mij nauwelijks voorstellen. Het laat zien tot welke taalverdwazing marketing en reclame kunnen leiden.

Een soort van
Netty Sebregts - Sint-Michielsgestel

Al een tijdje is de uitdrukking een soort van in de mode. Aanvankelijk hoorde ik het alleen in informele situaties bij hippe jonge mensen, maar laatst liet zelfs de presentatrice van het serieuze radioprogramma OVT het zich ontvallen: ‘Je moet eigenlijk wel een soort van overtuigd zijn van je eigen belangrijkheid om...’ Het lijkt wel of mensen bij voorbaat afstand willen nemen van een bepaalde uitspraak.

Ontberen
Lau Kanen - Veldhoven

De laatste tijd tref ik in publieke geschriften soms elementaire taalfouten aan. Onlangs de volgende in het Eindhovens Dagblad, opgetekend nog wel uit de mond van een hoogleraar: ‘Het ontbeert raden van toezicht vaak aan kennis van de zorgverlening.’ Het had natuurlijk moeten zijn: ‘het ontbreekt raden van toezicht’ of ‘raden van toezicht ontberen vaak’.

Een incident is het niet. Alleen al op internet wemelt het van dit soort constructies. Zo ontbeert het Feyenoord aan sterk leiderschap, Libische opstandelingen aan militaire slagkracht, de Alcatel One Touch 990 (een smartphone) aan snelheid, en op het internetforum van Fok.nl schrijft iemand: ‘Het ontbeert jou aan empathisch vermogen.’

Uw Mijn NS
Martijn Smit - Utrecht

Een paar jaar geleden ergerde iemand zich in deze kolommen aan bedrijven die hun naam laten voorafgaan door het woordje mijn: ‘Mijn ING’, ‘Mijn Ziggo’.

Maar het kan vreemder. Van de Nederlandse Spoorwegen ontving ik het bericht dat hun digitale klantenbalie (‘Mijn NS’) is vernieuwd. In de mail waarin de NS dat bekendmaakten duidden ze dat aan als ‘Uw Mijn NS-account’.

Helemaal naar
Annet Kooijmans - Nijmegen

Brrrr, al die leuke, populaire mensen die alles ‘helemaal goed’ vinden. Of erger: ‘helemaal leuk’. Helemaal naar word ik ervan.