Toen in... april 1980
Teletekst
Redactie Onze Taal
Volgens sommigen begon het tijdperk van de nieuwe media in Nederland op - nee, geen grap - 1 april 1980. Dat was de eerste dag dat NOS Teletekst te ontvangen was op de Nederlandse tv, en wel via ongebruikte beeldlijnen in het televisiesignaal. Het doel van die dienst was tweeledig: niet alleen konden mensen via dat nieuwe medium 24 uur per dag op de hoogte blijven van alle gebeurtenissen in de wereld, maar ook zouden zo Nederlandstalige programma's worden ondertiteld voor doven en slechthorenden.
Hoeveel er sindsdien ook veranderd is in het medialandschap, teletekst hield stand. Wie nu - 31 jaar later - naar binnen gluurt bij krantenredacties, banken en ministeries, ziet daar nog altijd dat zwarte scherm met zijn blauwe letters. En net als in de begindagen zijn de meeste berichten opgebouwd uit drie alinea's, zijn de regels altijd mooi uitgevuld, tref je er geen afbrekingen aan en afkortingen als o.m. en m.b.t. evenmin.
Intussen werd dankzij teletekst het Nederlands verrijkt met samenstellingen als Mabelgate, zeilmeisje en Damschreeuwer, die in de beperkte ruimte van een teletekstkop treffend weergaven waar het om ging. En het bereik nam toe: van enkele honderden mensen in de begindagen (toen een teletekst-tv nog circa drieduizend gulden kostte) tot een miljoenenpubliek dat NOS Teletekst inmiddels ook nog volgt via de website, Twitter en apps. Op die manier is het nieuws niet alleen altíj́d beschikbaar, zoals de grondleggers wilden, maar ook nog eens overál.
En sinds kort lijkt ook dat andere doel bereikt: de ondertiteling voor doven - iets waar het lange tijd aan schortte. Zo was in 2004 slechts de helft van alle Nederlandstalige programma's via de speciale teletekstpagina 888 te volgen. Maar onlangs maakte de Nederlandse Publieke Omroep bekend dat in 2010 maar liefst 96,8% van de programma's ondertiteld was. In de praktijk betekent dat: zo goed als alles, op enkele speciale uitzendingen na - het Groot Dictee der Nederlandse Taal bijvoorbeeld.
Auteursrechtelijk beschermd