Onze Taal. Jaargang 80

[p. 66]

Redactie Onze Taal
Tamtam

Taalalarm op hogeschool

Om iets te doen tegen ‘ondermaats taalgebruik’ introduceerde de rechtenopleiding van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen onlangs een zogeheten ‘Taalalarm’. Docenten kunnen met een sticker of banner met de tekst ‘Taalalarm! Geen oordeel over te vellen, eerst taal bijstellen’ teksten ongecorrigeerd teruggeven aan studenten als ze vinden dat er te veel taalfouten in zitten.

De opleiding wil hiermee benadrukken dat niet alleen de inhoud, maar ook het taalgebruik aandacht verdient. ‘Voor juristen is een goede taalbeheersing noodzakelijk; voor deze beroepsgroep is de taal tenslotte het belangrijkste gereedschap’, zo licht het tijdschrift van de hogeschool, Sensor, toe.

Het project beperkt zich niet alleen tot schriftelijke teksten zoals werkstukken, verslagen en betogen. Ook e-mails van studenten kunnen getroffen worden door een banner als er iets mis is met spelling, interpunctie, stijl of zinsbouw.

Later dit jaar breidt het project zich uit naar de andere opleidingen van de faculteit Economie en Management.

Nieuw ezelsbruggetje voor eurolanden

In de eerste week van januari stak er een mediastormpje op over de opvolging van het bekende ezelsbruggetje ‘ding flof bips’, waarmee je kunt onthouden welke landen de euro gebruiken. Het voldeed niet meer, omdat ondertussen ook Slovenië, Malta, Slowakije, Cyprus en - op 1 januari 2011 - Estland de euro hebben ingevoerd.

Op het weblog van de Taaladviesdienst van Onze Taal werd deze omissie geconstateerd, waarna er een stroom van reacties loskwam. Onze Taal besloot een online verkiezing te houden en selecteerde daarvoor vijf kanshebbers. ‘Sms ff bondige clips’ werd gekozen tot winnaar, met 26% van de 2600 stemmen.

Ook deze uitslag haalde veel kranten, en radio- en tv-programma's.

Meer Standaardnederlands in reclames

In reclames zijn steeds minder dialecten en accenten te horen, en komt steeds meer Standaardnederlands voor. De mensen die figureren in de spotjes spreken wel allerlei varianten, maar de stem op de achtergrond, de ‘voice-over’, gebruikt steeds vaker standaardtaal. Dat constateerde journaliste Marjolein van Trigt in een artikel in Het Parool. Het bekendste voorbeeld hiervan is misschien wel de reclame van de SNS Bank. Sprak de stem jarenlang Noord-Limburgs, tegenwoordig klinkt de Nederlandse standaardtaal.

Volgens taalkundige Marc van Oostendorp heeft het verdwijnen van dialect in reclames een maatschappelijke oorzaak: ‘Mensen keren zich af van Europa en van veelkleurigheid’, zegt hij in Het Parool. ‘Daardoor wordt een uniforme nationale identiteit weer belangrijker. Goed Nederlanderschap begint volgens veel politici met goed Nederlands spreken. Dat werkt niet een sfeer in de hand waar mensen dialect gaan gebruiken. (...) De nadruk ligt nu op de standaardtaal.’

Rechter mag ‘kut-Marokkaan’ zeggen

Het is toelaatbaar dat een kinderrechter tijdens een zitting het woord kut-Marokkaan gebruikt. Dat bepaalde de rechtbank in Den Haag na een klacht van de advocaat van een 14-jarige jongen, die terechtstond voor vandalisme.

‘Je wilt toch niet dat de mensen in je buurt je zien als een van die kut-Marokkanen?’, vroeg de rechter aan de verdachte - die overigens niet van Marokkaanse afkomst is. De advocaat van de jongen vond dat te ver gaan: ‘Een moeder doet haar best om haar zoon goed op te voeden en nu geeft de rechter het verkeerde voorbeeld.’ De klacht die hij daarop indiende bij de Haagse rechtbank werd ongegrond verklaard. Volgens de voorzitter had de rechter de verdachte namelijk alleen maar duidelijk willen maken dat bepaald ongewenst gedrag in de maatschappij negatieve reacties oproept. De uitspraak sloot aan bij de belevingswereld en het taalgebruik van de jongere, zo luidde zijn oordeel.

En verder:

Lof- en Sofprijs De jaarlijkse ‘Lofprijs’ van de stichting Nederlands, een organisatie die zich verzet tegen de verengelsing van het Nederlands, is toegekend aan Martine Tanghe. De nieuwslezeres van de VRT liet duidelijk haar verbazing blijken over de Engelse naam voor een Vlaams overheidsinitiatief. De ‘Sofprijs’ ging naar de Hema, omdat de winkelketen het Nederlands op cosmeticaproducten nagenoeg heeft uitgebannen.

Kindernamen Sophie en Sem zijn in Nederland de populairste kindernamen van 2010, zo blijkt uit cijfers van de Sociale Verzekeringsbank. In Vlaanderen zijn dat, volgens de instelling Kind & Gezin, Marie en Louis.

Lintje Taalkundige en Onze Taal-medewerkster Nicoline van der Sijs is op 26 januari benoemd tot officier in de orde van Oranje-Nassau vanwege haar vele grondige en tegelijk toegankelijke boeken over het Nederlands. Ze kreeg het lintje opgespeld door staatssecretaris Zijlstra, tijdens een gezamenlijke nieuwjaarsbijeenkomst van de Nederlandse Taalunie en het Genootschap Onze Taal.

Voor meer informatie zie www.onzetaal.nl/tamtam/enverder.php.

Herstel In de vorige aflevering van ‘Tamtam’ is helaas een vervelend foutje geslopen. Van Dale's Woord van het jaar in Vlaanderen was niet treinsletje, zoals we meldden, maar tentsletje.