Onze Taal. Jaargang 78

[p. 174]

Ton den Boon
Net als in de film
Dirty dancing

Tientallen woorden die oorspronkelijk alleen bekend waren van een film, zijn de laatste decennia onze taal binnengeslopen, en er komen er steeds meer bij: van dirty dancing tot killingfields en van out of Africa tot una giornata particolare. In de rubriek ‘Net als in de film’ bespreekt Ton den Boon, hoofdredacteur van de grote Van Dale, om de maand zo'n filmwoord.

Op 11 september 2008 berichtte het ANP onder de kop ‘Lapdance nekt bestuurder Australië’ hoe er een einde kwam aan de politieke carrière van Matt Brown, de minister van politie in de Australische staat New South Wales: ‘Slechts gekleed in zijn ondergoed gaf de dronken politicus zich over aan dirty dancing met een vrouwelijke collega, waarbij seks werd gesimuleerd.’

De ‘dirty dance’ is in dit geval een schootdans, waarbij een (nachtclub)-danseres suggestieve bewegingen maakt op schoot bij een man (of vlak daarboven). Maar van oorsprong ging het om een net iets andere dans.

■ Romeo en Julia

Aanvankelijk was Dirty Dancing niet meer dan de titel van een muziek- en dansfilm van Emile Ardolino uit 1987. De film werd wereldwijd een kaskraker, en het bekendste dansnummer uit de film (‘The Time of My Life’) haalde in diverse landen een topnotering in de hitparade. Het is een klassiek ‘girl meets boy’-verhaal. In 1963 is de 17-jarige Frances Houseman, bijgenaamd Baby, samen met haar ouders en haar zusje Lisa op vakantie in een luxe maar doodsaai vakantiepark. Dan ontmoet ze Johnny Castle. Johnny geeft latindancelessen in het vakantiepark. Op een feestje voor het personeel waar Frances toevallig verzeild raakt, blijkt hij ook een specialist te zijn in een uiterst sensuele combinatie van mambo en rock'n-roll. Johnny leert Frances de beginselen van dit ‘dirty dancing’ en Frances wordt op slag verliefd op hem: ‘I'm scared of walking out of this room and never feeling the rest of my whole life the way I feel when I'm with you.’

Als Johnny's vaste danspartner vervolgens als gevolg van een abortus niet met hem kan optreden op een danswedstrijd, mag Frances voor haar invallen. Zo krijgt ze ‘the time of her life’. Johnny en Frances worden echter betrapt en Johnny wordt ontslagen. Zo worden Johnny en Frances de Amerikaanse Romeo en Julia. Althans, voor even, want er is in dit geval wel een happy ending.

Dirty Dancing, kaskraker uit 1987.

Na het verschijnen van de film werd dirty dancing al snel een hype op de dansvloer. Opvallend genoeg duurde het tot ongeveer 2000 voordat de term écht gebruikt ging worden voor een sensuele, seksuele, obscene wijze van dansen in het algemeen. In dat jaar schreef bijvoorbeeld het Algemeen Dagblad over een ruzie waarbij een corpsbal ‘in een fout pak het nodig [vindt] de rok van een vrouw op te tillen en vervolgens stiekem bij haar van achteren aan dirty dancing te doen. Haar vriend is het daar niet mee eens en danst de viezerik op erotische wijze een paar meter naar achteren. Er worden ellebogen, oorvijgen en vernietigende blikken uitgedeeld. Happy new year.’

■ Discodel

Naast dirty dancing wordt ook al snel het bijbehorende werkwoord dirty dancen vrij gewoon in onze taal. Al is niet altijd duidelijk hoe dat vervoegd moet worden. Zo schreef NRC Handelsblad in november 2008 over een groepje mensen: ‘ze beginnen allemaal heel dirty te dancen’.

Maar dirty dancen wordt vaker ongedeeld gebruikt. In 2004 schreef Trouw bijvoorbeeld over de bijdrage van een paar Balkanlanden aan het Songfestival: ‘Alle folklore is inmiddels uit de strijd genomen, en dus stuurden ook Albanië en Kroatië de standaard discodel met een roedel strandjongens, die gezamenlijk op een amorf deuntje wat stonden te dirty dancen.’

Verder wordt dirty dancing, net als veel andere Engelse leenwoorden, vervangen door Nederlandse pendanten. ‘Copuleren met je kleren aan’ heet namelijk inmiddels ook wel ‘dirty dansen’ of zelfs simpelweg ‘vies dansen’.