Onze Taal. Jaargang 76

[p. 281]

Zong
Fantastig

Guus Middag

Waarom zingt Eva De Roovere ‘Jij is lastig’ en ‘fantastig’? En de jongens van Opgezwolle ‘proef die woofer’? En hoe komt het dat dit zo bijzonder klinkt? In zijn nieuwe rubriek ‘Zong’ staat Guus Middag stil bij de taal en de poëzie die te horen is in allerlei Nederlandstalige liedjes, oud en nieuw.

Ik bleef even stilstaan toen ik er iemand op de radio over hoorde zingen - over natte dromen. Dat hoor je niet vaak. Het onderwerp is interessant genoeg, en het moet zich wereldwijd voordoen, maar bijna niemand heeft het erover - over de mooie droom ‘waarbij een onwillekeurige zaadlozing plaatsheeft’, zoals Van Dale zegt. De pollutio nocturna, de nachtelijke vervuiling. Nu zóng iemand erover. En, nog bijzonderder: het was geen man, maar een vrouw, met een zachte, zwoele meisjesstem en een fijn Vlaams accent.

Ze zong heel onschuldig en ontspannen, in een opgewekt ritme, tegen een eenvoudige achtergrondbegeleiding. Het maakte een lichte, speelse en amoureuze indruk. Ik zou haast zeggen: fransozig, op de wijze waarop Franse popmuziekzangeresjes altijd zingen. Een lekker liedje. En dan was er dus die tekst, waarin behalve ‘natte dromen’ nog wel meer erotiek leek rond te zweven. ‘Kussen’ ving ik op, en ‘slaap’, heel veel ‘slaap’, heel langgerekt gezongen. Ik hoorde ‘lekker ding’ en ‘tussen vingers’ en een ‘groot geheim’. Hadden we hier te maken met een vrolijk niemendalletje? Zo klonk het wel. Of hadden we hier een gevaarlijk Lolita-mengsel te pakken: suggestieve praat voor de goede verstaander, op een bedje van lieve onschuldige kinderklanken?

■ Knuffeltaal

De zangeres bleek Eva De Roovere zijn, geboren rond 1978, in Vlaanderen al langer bekend als zangeres van de folkgroepen Kadril en Oblomow, sinds vorig jaar solo. Wat ik hoorde was een liedje van haar eerste eigen cd, De jager. Het heet ‘Fantastig toch’. Ik heb het nu 78 keer beluisterd, en ik weet het nog steeds niet helemaal zeker, maar het lijkt toch nog het meest op een luchtig liedje van een verliefd meisje dat over haar vriendje zingt, in haar eigen knuffeltaaltje. Dat doen zangers en dichters wel vaker, als ze verliefd zijn: dan gaan ze praten als een kind, of stamelen, of eigen tortelwoorden verzinnen. Zo klinkt De Roovere, als ze in het refrein weer eens ‘Slaap lekker ding’ zingt en het lekkere ding weer eens kirrend toevoegt: ‘Want jij is lastig’. Het is grammaticaal niet helemaal juist, maar iedereen snapt het. Het lekkere ding is opdringerig en Eva wil nu weleens slapen. Daarom moet ze hem telkens weer tot slaap manen. Maar intussen is al die lastige aandacht ook wel weer prettig. ‘Jij is lastig’ betekent vermoedelijk ook: ‘jij is lief, ik hou van jij’. Het is een spel van zachtjes afhouden en speels weer aanhalen, zoals altijd in de liefde - een duw- en trekspel dat mooi gevangen wordt in het nieuwe woord fantastig in de acht keer herhaalde refreinregel ‘Nog meer jij is fantastig toch’. Het zal een samentrekking zijn van fantastisch en lastig.

■ Suggestief

Hoe zit het nu met die natte dromen uit het begin? Als je goed luistert, hoor je dat Eva daar niet zingt over ‘mijn natte dromen’, maar over ‘mijn natte-dromen-wang’. Nat van wat? Van kussen, of misschien van tranen? Eva zingt van ‘jouw kussen zacht’, maar ook van ‘bang van komen en jouw gaan’. Hier zien wij een probleem dat zich wel vaker voordoet bij liedteksten: de woorden zijn suggestief, de grammaticale verbanden zijn vaag, zodat je er nog alle kanten mee op kan. ‘Glimlach lag / in veel te grote tas / klein te zijn / fijn tussen vingers / groot geheim’. Door de kirrende ondertoon wordt alles al gauw dubbelzinnig. Is ‘komen’ op bezoek komen, of klaarkomen? Wat wil De Roovere als ze wenst, met hese stem: ‘laten we samen niet bestaan’? Zoekt ze de kleine dood van het orgasme, of wil ze gewoon snel naar dromenland?

De Vlaamse zangeres Eva De Roovere.
Foto: Guido De Hert

Het lied wordt gedragen door Eva's mooie onschuldige stem, maar iedereen hoort er iets anders in. Op internet schrijft iemand ‘dat het over het mannelijk geslachtsdeel gaat’, althans volgens ‘een vriendin van mij’. Tegelijk meldt een jongen van zeven jaar op zijn site dat het zijn lievelingslied is, om heel andere redenen vermoedelijk. In een filmpje op YouTube zingt een mevrouw de tekst mee terwijl zij ons haar poes laat zien - een lieve zwarte poes die al die tijd onverstoorbaar op een kussen blijft liggen slapen. Je ziet het beest denken: ‘jij is lastig’. En, met een variant op de vaak herhaalde refreinregel: ‘wat minder jij zou fantastig zijn’.

Op www.onzetaal.nl/2007/10/zong.php staan twee filmpjes met ‘Fantastig toch’.