|
| |
| |
| |
| |
Connexxion
Mw. Mr. N.W. Meuter-Dikkers - Den Haag
Naar aanleiding van het lezenswaardige artikel van Erwin Wijman over nietszeggende bedrijfsnamen (‘Corus, Coris, Corio, Corbis, Cordares’, Onze Taal april) vraag ik me vol ergernis af waarom nieuwe namen ook nog verkeerd gespéld moeten worden. Over een paar jaar weet in grote delen van Nederland niemand meer dat de busmaatschappij Connexxion eigenlijk ‘Connection’ zou moeten heten. Arme kinderen die dat woord dan in een Engels of Frans werkstuk moeten gebruiken.
| |
Lelystad
Ed Brand - Lelystad
Normaal lees ik Onze Taal met veel belangstelling, maar bij het aprilnummer had ik na één bladzijde alweer gegeten en gedronken. Aanleiding: het artikel van Erwin Wijman over nietszeggende bedrijfsnamen. Waarom moet een fabriek die zogenaamd zwarte, nee grijze namen verzint uitgerekend in Lelystad staan? Het lijkt soms niet op te houden, al dat negatieve geschrijf en gepraat over Lelystad. Ik word er zo langzamerhand spuugziek van. Waarom staat die fabriek van nietszeggende namen niet in Monnickendam?
| |
Batelérijm
J. van Donselaar - Bilthoven
Uit het artikel van Jaap Bakker in Onze Taal van april - ‘Gewezen wezen’, over lastige rijmwoorden - heb ik geleerd dat er een naam bestaat voor een zekere truc die mij vooral bekend is uit sinterklaasgedichten. Een fragment van een woord rijmt dan op het slotwoord van de regel ervoor of erna. Dat heet ‘rime batelé’ of ‘batelérijm’. Als prototype wordt het lied ‘Vrijgezellenflat’ van Ria Valk aangevoerd, waarin ‘plan’ rijmt op ‘man-’, dat dan na een korte pauze gevolgd wordt door ‘-darijn of sinaasappel’.
Ik denk dat ik niet de enige zal zijn die de eer het prototype te hebben geleverd liever zou willen geven aan Lysje Webbelaar uit Multatuli's De geschiedenis van Woutertje Pieterse. Zij en haar klasgenootjes kregen van meester Pennewip de opdracht een gedicht te schrijven. Ze koos als onderwerp het beroep van haar vader en hield het kort:
De kat viel van de trappe
Myn vader verkoopt aardappe-
Len en uyen.
Waarop Pennewip reageert: ‘Oorspronkelykheid... maar dat doorsnyden van de aardappelen keur ik af.’
| |
‘Niels’ [1]: Nieuws de Boer
Mariette Sanderse - Rotterdam
De column van Henk Spaan in het aprilnummer van Onze Taal is heel herkenbaar. Veel Rotterdammers zeggen inderdaad ‘niels’ in plaats van ‘nieuws’. Er zijn echter ook Rotterdammers die zich bewust zijn van hun spraakgebrek, en daarom hun best doen om ‘niels’ te vermijden. De mevrouw van het piratenrestaurant bij de Euromast deed dit zelfs op schrift. Zij gaf onze zoon Niels een piratendiploma op naam van Nieuws de Boer.
Het verschil tussen nieuw en niel is ook een probleem voor de (Friese en Amsterdamse) personages van een voetbalstrip uit de jaren zeventig.
Uit: Nico Scheepmaker (tekst) en Theo van den Boogaard (tek.), Abe, hot story van een voetballerina. Amsterdam, De Bezige Bij, 1973
| |
‘Niels’ [2]: ‘Ze noemen me Nieuws’
Parisa Veldman-Koops - Rotterdam
Henk Spaan gaat in de aprilaflevering van zijn column in op een Rotterdams spraakgebrek. De inwoners van de Maasstad spreken het woord nieuws systematisch uit als ‘niels’. Helemaal waar! Daarbij komt de naam Niels ook nog veelvuldig voor, zeker onder basisschoolleerlingen. Dit leidt misschien niet tot de in de column geschetste absurdistische misverstanden, maar wel degelijk tot de bij ons thuis geregeld gehoorde klacht: ‘Mamma, ze doen vervelend, ze noemen me Nieuws!’
| |
‘Niels’ [3]: Rotterdams of niet?
Suzan Verberne - Wijchen
Henk Spaan schrijft in het aprilnummer over de volgens hem Rotterdamse uitspraak van het woord nieuws: ‘niels’. Mijn schoonmoeder heeft dezelfde uitspraak van alle ieuw-woorden. Zo hoorde ik haar vertellen dat de binnenstad van Maastricht ‘compleet is vernield’. Grappig, vooral omdat ze zichzelf gewoon ‘vernieuwd’ hoort zeggen. Spaans theorie over de Rotterdamse oorsprong van deze uitspraak gaat echter niet op, want mijn schoonmoeder is een geboren en getogen Amsterdamse die sinds dertig jaar in Zuid-Limburg woont. Wellicht is er sprake van individuele articu- | |
| |
latievariatie die in allerlei gradaties voorkomt en die Henk Spaan vooral bij Rotterdammers is opgevallen.
| |
‘Niels’ [4]: Mokums in Hilversum
Gerard Cox - Mijnsheerenland
Nee, nou wordt-ie mooi. Henk Spaan signaleert tot zijn ongenoegen, in het aprilnummer van Onze Taal, Rotterdamse invloeden op het taalgebruik in ‘Hilversum’. ‘Hilversum’, waar het taalgebruik nu al decennialang wordt geterroriseerd door (ex-)Mokumers, waar zij zeggen: ‘ontzet-tOnd’ en ‘ferfelOnd’. En met hun hyper-correcties als daar zijn: ‘ZubZidie’ en ‘Veyenoord’. Dit nog daargelaten de onbeschaamde manier waarop de heer Spaan zichzelf van het Mokumse dialect bedient.
| |
Gedood
M. Puster - Almere
Met enige ergernis las ik het stukje van S.C. Walland over gedood, als foutief gebruikte vertaling van het Engelse (to be) killed (aprilaflevering ‘Taalergernissen’). Hij of zij vindt dat er bij het gebruik van gedood sprake moet zijn (geweest) van een gerichte handeling (de ene mens doodt de andere) en niet van een ongeluk of een oorlogssituatie. Maar mijns inziens kan gedood heel goed gebruikt worden in het geval van een niet-natuurlijke, gewelddadige dood. Je kunt toch amper spreken van ‘gestorven’ of ‘overleden’ in het geval van oorlogs- of verkeersslachtoffers? De associatie met geweld is in die gevallen zeer sterk, dus laten we geen spijkers op laag water zoeken en ‘het leven laten in een gewelddadige situatie’ simpelweg ‘gedood zijn/worden’ noemen.
| |
Google Earth
Fred Ameling - Maarheeze
Graag zou ik het artikel ‘Taal vanuit de ruimte gezien’ van Peter-Arno Coppen, Folkert de Vriend en Ton van de Wijngaard (Onze Taal april) van een aanvulling voorzien, al heeft deze geen betrekking op de taalkundige inhoud ervan. De schrijvers stellen kortweg dat de door hen gebruikte Google Earth-informatie is samengesteld uit satellietfoto's. Dit is onjuist. Het Nederlandse deel van Google Earth (en overigens ook andere gebieden) is samengesteld uit gewone luchtfoto's, die geleverd zijn door de firma Aerodata International Surveys. Het bedrijf wordt op de foto bij het artikel ook als mede-copyrighthouder vermeld.
De Hr. Ms. Van Speijk.
Bron: Koninklijke Marine
| |
Hr. Ms. Van Speijk
G.W. de Vos van Steenwijk - de Wijk
George Slieker heeft volkomen gelijk dat aan boord van Harer Majesteits Van Speijk geen ‘marinebioloog’ te vinden zal zijn (‘Taalergernissen’, aprilnummer) en dat het Engelse woord marine niet naar zeestrijdkrachten verwijst. Hij vergist zich echter als hij onze oorlogsbodem met HMS Van Speijk aanduidt: dat is nu juist Engels. In het Nederlands is het afgekort als Hr. Ms. Van Speijk.
| |
Sofprijs voor Edsilia Rombley?
Monique Janssens - Utrecht
De aprilaflevering van de nieuwsrubriek ‘Tamtam’ meldt dat zangeres Edsilia Rombley genomineerd was voor de Lofprijs van de stichting Nederlands, omdat ze haar songfestival-liedje (aanvankelijk) in het Nederlands zou zingen. Maar heeft de stichting Nederlands eigenlijk wel naar de tekst van het liedje geluisterd? Zij verdient eerder de Sof- dan de Lofprijs met deze taaldraak:
Ik dacht dat 't beter was
Wat heb ik me vergist
Besefte me later pas
Hoeveel ik heb gemist
Als beseffen binnenkort definitief wederkerend is geworden, weten we in elk geval wie het laatste zetje heeft gegeven.
| |
Frisia non cantat
Trees Rood-Wouda - Gouda
Met veel plezier las ik Riemer Reinsma's beschouwing over Frisia non cantat, in de aprilaflevering van zijn rubriek ‘Bij wijze van zeggen’. In gedachten voeg ik aan dit gezegde altijd nog iets toe. Wij zongen als canon op de padvinderij en op de kweekschool in Amsterdam (ongeveer 1954-1961):
Frisia non cantat.
Wie dat zegt,
die liegt dat (3x).
| |
Uitgezonderd en behalve
K.W. van Leeuwen - Bergschenhoek
J.F. Razoux Schultz ergert zich in de rubriek ‘Taalergernissen’ in Onze Taal van april aan het geregelde gebruik van het woord uitgezonderd. Liever leest hij behalve. Maar dat woord kan verwarring opleveren. omdat het twee betekenissen heeft. Het kan uitsluiting aangeven: alle verkeer is verboden, maar stadsbussen mogen erdoor. Daarnaast kan het ook een aanvulling inleiden. Denk maar aan een zin als ‘Behalve stadsbussen stonden er ook veel personenauto's voor de brug.’ Het woord uitgezonderd, daarentegen, roept die verwarring niet op. Het is duidelijk en ondubbelzinnig.
| |
CamelCase: hoofdletters midden in woorden
Elène Klaren - Zoetermeer
In de aprilaflevering van de rubriek ‘Gesignaleerd’ schrijft Jan Bruens over het modeverschijnsel dat in afgekorte bedrijfsnamen de laatste letter soms klein is (als in NMa). Daarnaast is mij nog iets anders opgevallen, namelijk het verschijnsel om midden in woorden een hoofdletter te schrijven. Bijvoorbeeld de nieuwe abonnementen van KPN: BelVrij, BelZakelijk. Het lijkt mij dat deze twee verschijnselen een onderdeel vormen van een bredere tendens om hoofd- en kleine letters op een ‘nieuwe’ manier te gebruiken. Het staat modern en een beetje ‘slordig’, niet al te serieus, en natuurlijk vooral ‘jong’. Het is zelfs een beetje gewaagd, want tegen alle regels. IkZelf vind het erg lelijk en uiterst vermoeiend om te typen. Een verklaring voor het ontstaan van het verschijnsel, dat overigens ‘CamelCase’ blijkt te heten, is te vinden in de online-encyclopedie Wikipedia: http://nl.wikipedia.org/wiki/CamelCase.
| |
Opzouten
Ludovicus Derksen - Utrecht
Lieneke van der Schoot verwondert zich in de aprilaflevering van de ‘Taalergernissen’ over het gebruik van het woord opzouten in de betekenis ‘wegwezen’ of ‘opdonderen’. Ikzelf ken het gebruik van opzouten in deze betekenis wel. Het is kort voor ‘opzouten en wegwezen’, of in de langere versie: ‘eerst uitkaken, opzouten en dan wegwezen’. Met andere woorden: stop het weg en donder op.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd