Onze Taal. Jaargang 76

[p. 142]

Taalergernissen

Hoort of ziet u taalverschijnselen die u lelijk, verwerpelijk, leuk, nieuw of anderszins opmerkelijk vindt? Laat het ons dan weten. Liefst per e-mail ([e-mail], met vermelding van uw adres) of anders per reguliere post (Redactie Onze Taal, Raamweg 1a, 2596 HL Den Haag).

Schaakvoetbal? Het Ajax-elftal uit de jaren negentig als schaakstukken.
Foto: Onze Taal

Te danken aan
Anneke Brandsma - Drachten

Het valt me al geruime tijd op dat het juist toepassen van de uitdrukking te danken aan afneemt. Steeds vaker hoor en lees ik zinnen als ‘De helft van dat verlies was te danken aan ABN AMRO’, waarin zonder meer duidelijk is dat iemand of een instelling iets te verwijten valt, en dat men eigenlijk te wijten aan had moeten gebruiken.

Ik vind dat jammer: verschraling van onze taal.

By far
Dhr. J. van der Meer - Schiedam

In het achtuurjournaal van zaterdag 10 februari bedoelde een medewerker van Clingendael te zeggen dat E.ON verreweg de grootste aanbieder van energie was, maar hij diskwalificeerde zichzelf (naar mijn mening) door te zeggen dat E.ON ‘by far the number one’ was.

Kan zoiets ongestraft?

Wordt geassocieerd met
Ad Vingerhoets - Hoogleraar, universiteit van Tilburg

Onder (in mijn geval psychologie) studenten is het welhaast epidemisch, maar ook in teksten van docenten en zelfs van hoogleraren komt het steeds vaker voor dat het Engelse is associated with (bijvoorbeeld in ‘Increased levels of stress are associated with a higher risk of infectious disease’) vertaald wordt met: ‘is (of: wordt) geassocieerd met’ in plaats van ‘er is een verband, hangt samen met, gaat gepaard met’. Het is een grote ergernis van mij.

Gruwelen
Greet Smorenburg - Zwolle

Wat ik niet fraai vind, is een taalverschijnsel als ergens van gruwelen in plaats van gruwen. Hoewel het sinds jaar en dag in de woordenboeken staat, is gruwelen voor mij nog altijd allereerst het meervoud van gruwel.

Schaakvoetbal
Erik B. Meijer - Enschede

Al jarenlang erger ik mij mateloos aan het woord schaakvoetbal. Het komt vaak voor in mijn krant, de Twentsche Courant Tubantia, maar ik heb het ook weleens op radio of televisie gehoord.

Met schaakvoetbal wordt een saai, statisch soort voetbal bedoeld, waarbij de bal vooral heel voorzichtig in het eigen team heen en weer gespeeld wordt. Vreselijk en ergerlijk om te lezen. Iedereen die van het schaakspel houdt, weet dat in een stelling een geweldige dynamiek zit. Al staan de schaakstukken ‘stil’ op het bord, er is een oneindig aantal mogelijkheden om ze te verplaatsen en ze oefenen alle een belangrijke invloed uit op de stelling en het verloop van de partij.

Dit soort vergelijkingen zou in de geschreven of gesproken pers niet meer mogen voorkomen!

‘Genootschap, doe er wat aan!’

Stopwoordje [1]: oké
A. Berkenbosch - Leiden

Het woordje oké wordt tegenwoordig te pas en te onpas gebruikt, dat is al vaker in dit blad gezegd. Maar laatst hoorde ik een wel heel kras voorbeeld.

Mijn man vertelde zijn zoon dat bij hem een kwaadaardige tumor was geconstateerd. De reactie van zijn zoon: ‘Oké.’ Daarop reageerde mijn man uiteraard met: ‘Ik vind dat helemaal niet oké, ik vind het verschrikkelijk.’

Stopwoordje [2]: absoluut
Rogier van Ravesteyn - Zwolle

Tegenwoordig wordt iedere stellige bevestiging verwoord met absoluut in plaats van inderdaad of dat klopt - een ergerniswekkend modewoord.

Stopwoordje [3]: precies
Ankie van der Valk-Leepel - Zoetermeer

Veel Nederlanders voelen zich tegenwoordig geroepen om constant te bevestigen dat ze begrepen hebben wat hun gezegd is. Het oké en absoluut is niet van de lucht. Ik hoor het op kantoor, op straat, op radio en tv, en (helaas) ook thuis. Dat geldt ook voor precies, dat als stopwoordje maar niet uitgeroeid kan worden.

Laatst hoorde ik een telefoongesprek aan dat mijn echtgenoot met iemand voerde. In dit gesprek, dat nog geen tien minuten duurde, hoorde ik hem wel vijf keer ‘precies’ zeggen. Toen ik hem dit later vertelde, bleek hij zich hier helemaal niet van bewust te zijn.

Zorgvuldig
Dr. C.J. Huizinga - Hengelo

Hoe komt het dat zorgvuldig tegenwoordig zo vaak gebruikt wordt? Als iemand, een vertegenwoordiger van de overheid bijvoorbeeld, een antwoord geeft op een kritische vraag, komt daarin vaak bij herhaling het woord zorgvuldig voor. Juist die herhaling wekt argwaan, alsof de bevraagde de bui al ziet hangen en de paraplu van zorgvuldig opsteekt, bang om van nalatigheid beticht te worden. Hoe vaker het gezegd of geschreven wordt, hoe groter de argwaan. Laat zorgvuldig maar weg. Het is de hoogste tijd om wat zorgvuldiger om te springen met zorgvuldig.

Om de tafel gaan zitten
R. de Waard - Valkenswaard

Wat mij de laatste jaren opvalt, is dat steeds meer de uitdrukking om de tafel gaan zitten gebruikt wordt als men vindt dat bepaalde problemen hoognodig besproken moeten worden. Vooral politici roepen dit bij het minste of geringste verschil van mening. ‘Ja, daarover moeten we maar eens gauw om de tafel gaan zitten’, zegt men dan. Het lijkt me een overbodige mededeling, omdat het nogal ongerieflijk is om op de vloer te gaan zitten vergaderen.