Iktionaire
De Kuch
Hij is ongetwijfeld onderwerp van diverse medisch-wetenschappelijke publicaties, ook sociologen hebben 'm bestudeerd, z'n effect op concertzaalbezoekers bijvoorbeeld, maar bestaat er eigenlijk taalkúndige literatuur over de kuch? Over gebruik en betekenis van de kuch in de conversatie?
Ik zat bij de tandarts. De inspectie was snel voorbij, niets aan de hand gelukkig, dus hij begon een gesprekje. Ik lag nog half in de stoel, de tandarts stond voor me, en schuin achter me, aan haar bureau, zat de assistente, die de controlegegevens genoteerd had (‘Eén is twee. Twee is één.’ Et cetera.) en nu zwijgend afwachtte. De tandarts stelde een vraag, ik gaf antwoord en stelde een tegenvraag. (Hij vertelde over trekking, ik over zeilen.) De tandarts ging in op mijn vraag en toen hij klaar was, liet hij een pauze vallen die een logisch en natuurlijk moment had kunnen zijn om over te gaan op het beëindigingstraject, het afhecht-protocol zogezegd, maar toen stelde hij een nieuwe vraag. Ik zag de assistente niet, zij maakte ook geen geluid, en toch registreerde ik op een of andere manier dat zij naar de klok keek. Een kleine luchtverplaatsing misschien? Of de tandarts spiegelde haar, door ook heel even zijn blik op te slaan, dat kan ook. Hoe dan ook, ik beantwoordde de vraag, pauzeerde even en toen de tandarts opnieuw geen begin maakte met stoppen, stelde ik de vraag die intussen bij mij was opgekomen.
Het geduld-elastiek tussen de assistente en ons stond nu behoorlijk gespannen, dat was duidelijk, ofschoon zij niets deed of zei. De tandarts en ik wisselden een blik. Volgende ronde? Toen kwam het kuchje.
De timing was perfect. Het kuchje zat exact midden in de stilte tussen mijn laatste woorden en zijn eerste. Iets eerder zou door mij als onbeleefd kunnen zijn opgevat, een halve seconde later door de tandarts. Nu stoorde of onderbrak zij niemand, maar gaf toch te kennen dat het welletjes was met ons gebabbel. De tandarts beantwoordde weliswaar mijn vraag, maar begon tegelijk de bekende lichaamstalige signalen af te geven die een wens tot afscheid te kennen geven - handen bijeenbrengen, rug rechten, even om je heen kijken, et cetera.
Ik keek om naar de tandartsassistente. Ze glimlachte kort en sloeg haar ogen neer, ten teken dat zij begreep dat ik begreep hoe zij had ingegrepen. Met een kuchje.
Met het tijd-om-te-gaan-kuchje, om precies te zijn.
Dit is maar een van de vele, vele varianten van het kuchje.
Zo kennen we bijvoorbeeld ook het kijk-eens-even-mijn-kant-op-kuchje, het ik-ga-nu-iets-vervelends-zeggen-kuchje en het schrik-niet-ik-ben-in-de-kamer-kuchje, ik doe maar een greep.
Het kuchje - er zit een dissertatie in.
Jan Kuitenbrouwer
Auteursrechtelijk beschermd
