202 andere woorden voor ringxiety
Taaladviesdienst
Het Engels gebruikt sinds enkele jaren het woord ringxiety voor het verschijnsel dat mensen te pas en te onpas hun eigen mobiele telefoon denken te horen. Onze oproep om er een Nederlands equivalent voor te bedenken leverde 108 inzendingen op, met in totaal maar liefst 202 woorden: verreweg de meeste werden maar één keer ingezonden, en slechts vier woorden meer dan drie keer.
Ringxiety is afgeleid van anxiety. Dat woord heeft twee betekeniscomponenten die tegenovergesteld zijn: angst en verlangen. Ringxietylijders lijden aan allebei. Ze verlangen sterk naar contact en zijn dus bang een oproep te missen, waardoor ze al snel elk (denkbeeldig) geluid interpreteren als hun telefoonmelodie.
In veel inzendingen komt maar één component goed naar voren. Soms is dat het verlangen, zoals in bellust (met 7 keer het meest ingezonden woord), belhunker (3) en belwens (2); andere voorbeelden zijn belgraagte, belwillendheid, mobielverlangen en rinkelhoop. In de meeste woorden overheerst juist de angstcomponent: zo stellen vijf mensen belangst voor. Combinaties met een ziektenaam zijn erg geliefd. Niet alleen met een fysieke ziekte (beljeuk, belleritis, belkoorts, belimia, belirium, bellergie, rinkelpip, rinkeltering, telefonitis en zelfs belkanker), maar vooral met een geestelijke aandoening (belfobie, belidioterie, belneurose, belzucht, oproepobsessie, telefrenie, telemanie, enzovoort).
Welke alternatieven lieten wél beide kanten van ringxiety tot uiting komen? Belhoop-en-vrees en belverlangst zijn twee duidelijke voorbeelden, maar beide zijn wat te gezocht om het in het dagelijks taalgebruik te kunnen redden. Belfixatie - ‘harder’ dan de Engelse term - en het niet zo ‘soepele’ beldolheid vielen ook af.
Uiteindelijk bleven vier kandidaten over: belmanie, belwaan, paranokia en ringelandij. Zeker bij de laatste twee is een beoordeling voor een flink deel ook een kwestie van smaak. Liefhebbers van woordspelingen vallen misschien wel voor paranokia (met een knipoog naar de merknaam Nokia) of ringelandij (waarin natuurlijk dwingelandij meeklinkt), anderen geven wellicht de voorkeur aan het wat zakelijkere belmanie of belwaan.
We besloten de vier mogelijkheden voor te leggen aan de bezoekers van het nieuwe weblog van de Taaladviesdienst (taal.web-log.nl). Het tweede woord, belwaan, kreeg van meer dan de helft van de stemmers de voorkeur: het is een heel duidelijke omschrijving en het geeft het ‘psychische’ karakter van het fenomeen ringxiety het best weer. ‘Je verkeert in de waan dat je wordt gebeld en tevens in de waan dat je pas bestaat als je wordt gebeld’, schreef Tanja Wit toen ze het woord instuurde. Dat is precies de lading van ringxiety. Zij ontvangt de boekenbon van € 25,- van de Stichting LOUT (Let Op Uw Taal). Alle inzenders hartelijk dank voor hun creativiteit.
Auteursrechtelijk beschermd