Spaan
Globalisering?
Henk Spaan
Van twee jongetjes uit Wales leerde ik in een Italiaans zwembad tellen in hun taal. Met één, drie en acht had ik de minste moeite. Ze klonken ongeveer als één, drie en acht. Vijf is ‘pimp’. Daar moesten de jongetjes om lachen. ‘Iedereen onthoudt pimp’, zeiden ze. Ze maakten zich ongerust over de coaching van het Nederlands elftal. ‘Ruud van Nistelrooy zet je niet op de bank’, zeiden ze.
Hun moeder, onderwijzeres op een basisschool, vertelde dat er een toenemende golf van Engelstalige ouders was die hun kinderen op scholen deden waar het Welsh de voertaal was. Ik vroeg of ze dacht dat het een reactie was op de Europese eenwording. ‘Nee, ik denk dat de mensen zich bewust worden van hun erfgoed’, zei ze. Volgens mij bedoelden we hetzelfde.
Boven de tien maakt het Welsh er een potje van. Elf is ‘één op tien’, twaalf is ‘twee op tien’, dertien is ‘drie op tien’, veertien is ‘vier op tien’, vijftien opeens ‘vijf tien’, dan zestien ‘één op vijf tien’, zeventien ‘twee op vijf tien’ en achttien, plompverloren: ‘twee negens’. We moesten lachen om elkaars brabbeltaaltjes. Het Welsh deed in onverstaanbaarheid niet onder voor het Nederlands, dachten we.
Telkens als ik weer een groepje doodserieuze jongeren zie demonstreren tegen ‘globalisering’, moet ik lachen. Ga eens naar Altamura, doodserieuze jongeren, denk ik dan. Over een Ohio-achtige vlakte vol graan in de Italiaanse provincie Puglia reden we van de zomer naar Altamura voor het brood. En om met eigen ogen de befaamde bakkerij te zien die een jaar of drie geleden voor even wereldberoemd werd door een multinational te verdringen. Gek genoeg bevond de bakkerij zich niet in het ‘centro storico’ waar je hem zou verwachten, maar net daarbuiten aan de gebruikelijke rondweg. Waar toen de McDonald's was, een modern hoekpand vol ramen, huist nu een bank. Kort na de vestiging van McDonald's had die bakker een winkel betrokken in hetzelfde nieuwbouwblok. McDonald's verkocht hamburgers namens de wereld, de bakker focaccia namens Altamura. Binnen een jaar had de bakker zijn buurman op de knieën. McDonald's moest sluiten. Goodbye en good riddance, globalisering. Met eerbied kochten en aten we een stuk focaccia met tomaat. Hier kon inderdaad geen Amerikaanse cellulitisbom tegenop. Een Italiaan blijft liever gezond.
Een paar weken later bleek de bakker in ons eigen Franse dorp een nieuw type brood te verkopen: païsou. Je hoeft geen taalgeleerde te zijn om daarin een oud woord voor paysan te ontdekken. Het boerenbrood was bruin. Ook de Fransman blijft liever gezond. Hij breekt zijn eigen brood.
De toenemende liefde voor het eigene in Europa leidt er in Puglia zelfs toe dat de boeren van actievoerders de keien op hun land niet meer mogen verpulveren. Dat zou de eeuwenoude muurtjes van gestapelde natuursteen in gevaar brengen, en afbreuk doen aan de identiteit van het Pugliese landschap.
Auteursrechtelijk beschermd