Onze Taal. Jaargang 75

[p. 257]

Inzicht

Raymond Noë

‘InZicht’ licht u in over nieuwe boeken, congressen en lezingen in taalkundig Nederland en België. Vermelding in deze rubriek betekent niet dat de redactie ze aanbeveelt. Voor een zo volledig mogelijk beeld hebben wij ook uw hulp nodig. Weet u iets waarvan u denkt dat het in deze rubriek thuishoort, laat het ons dan weten. Verschijningsdata en prijzen onder voorbehoud.

Taal en landsgrenzen

‘Het hedendaagse Nederland is de uitkomst van burenruzies over nationale grenzen en culturen’, zo betoogt Joep Leerssen, hoogleraar Moderne Europese Letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam, in zijn onlangs verschenen boek De bronnen van het vaderland. Die burenruzies vonden plaats in de negentiende eeuw, toen er in veel Europese landen werd nagedacht over de nationale identiteit. Zo ook in Nederland. Wat onderscheidde de Nederlander van bijvoorbeeld de Duitser en de Fransman? Het antwoord werd behalve in de gemeenschappelijke cultuur gevonden in de gemeenschappelijke taal.

Taal wetenschappers gingen daarom op zoek naar de oerbronnen van het Nederlands, en brachten na een periode van langdurige vergetelheid de oudste kroonjuwelen van onze literatuur opnieuw in beeld: Van den vos Reynaerde, Karel ende Elegast en het werk van Henric van Veldeke, bijvoorbeeld. Klassiekers die ons overigens betwist werden door onze buren, want was Reinaert nu oorspronkelijk Frans, Vlaams, Nederlands of Germaans? En was Veldeke een Duitser, een Nederlander, een Limburger of een Belg? Het waren dit soort vragen die de strijd bepaalden tussen de ‘boekenwurmen en kamergeleerden’, die in de negentiende eeuw zo belangrijk bleken voor de nationale identiteit, en die mede de nationale staten hielpen vormen.

De bronnen van het vaderland. Taal, literatuur en de afbakening van Nederland 1806-1890 is een uitgave van Vantilt en kost € 22,50 (ingenaaid, 222 blz.). ISBN 90 77503 48 X

Moeders en dochters

In 1990 verscheen Je begrijpt me gewoon niet van de Amerikaanse sociolinguïste Deborah Tannen. Het boek handelt over de manier waarop vrouwen en mannen praten, en over de misverstanden die kunnen ontstaan als ze een gesprek met elkaar voeren. Onlangs verscheen daarvan de zestiende druk, tegelijk met Tannens nieuwste boek Doe je dat écht aan? Hierin behandelt ze de communicatie tussen moeders en dochters, die zich niet zelden kenmerkt door ‘hun strijd tussen intimiteit en onafhankelijkheid’. Zie ook het interview met Deborah Tannen op blz. 244 e.v. van dit nummer.

†	Doe je dat écht aan? Hoe moeders en dochters met elkaar praten is een uitgave van Bert Bakker en kost € 18,95 (gelijmd, 264 blz.). ISBN 90 351 3012 X
†	Je begrijpt me gewoon niet. Hoe mannen en vrouwen met elkaar praten, 16de druk (uitgave Bert Bakker) kost € 12,50 (gelijmd, 347 blz.). ISBN 90 351 3009 X

Toekomst van het handschrift

Mensen schrijven steeds meer met toetsenborden, en steeds minder met de pen. Betekent dit dat het handschrift ooit zal verdwijnen? Nee, maar zoals ook de boekdrukkunst van invloed was op het gebruik van het handschrift, zo zal ook het computerschrijven de toepassingen ervan veranderen. Dat is de boodschap van het boek Sign Here!, een verzameling Engelstalige artikelen waarin vanuit het oogpunt van onder meer literatuur, kunst, filosofie, informatica en rechten bekeken wordt wat de gevolgen van de nieuwe media zijn voor allerlei facetten van het handschrift en het schrijven. Aan bod komen onder meer het schrijven van dagboeken, (elektronische) handtekeningen en tatoeages.

Sign Here! Handwriting in the Age of New Media van Sonja Neef e.a. is een uitgave van Amsterdam University Press en kost € 34,50 (ingenaaid, 247 blz.).
ISBN 90 5356 816 6

Nieuw bij Van Dale

Van Dale Lexicografie is een nieuwe reeks studiewoordenboeken begonnen. Ze bieden per deel (Nederlands-vreemde taal en vreemde taal-Nederlands) zo'n 65.000 lemma's. De serie bevat ook een woordenboek Nederlands.

De in 2003 geïntroduceerde Van Dale pocketwoordenboeken (Ne, Fr, Du, En, Sp) zijn sinds kort verkrijgbaar in de nieuwe spelling (en in een nieuwe vormgeving).

De studiewoordenboeken van Van Dale tellen elk zo 'n 1000 pagina's, bevatten een cd met de digitale versie van het woordenboek, en kosten € 24,95; de prijs van het studiewoordenboek Nederlands is € 28,95. De pocketwoordenboeken kosten € 9,95.

En verder

†	Helder Haags. Schrijftips voor ambtenaren. Eigentijds vormgegeven gidsje op zakformaat van de gemeente Den Haag met korte adviezen voor het schrijven van ambtelijke teksten. Gratis verkrijgbaar via [e-mail]. ISBN 90 808740 4 3
†	De kleine schrijfgids van Mariët Hermans. Adviezen voor een goede zinsbouw, woordkeuze en spelling. Uitgeverij Coutinho, € 12,50 (ingenaaid, 136 blz.). ISBN 90 469 0013 4
†	De delen 4 en 5 van het thematische Woordenboek van de Overijsselse dialecten, van dr. H. Scholtmeijer, gaan over ‘de wereld’. Behandeld worden de woorden uit alle Overijsselse dialecten die samenhangen met respectievelijk het landschap en het weer, en de flora en fauna. Uitgave van de Stichting IJsselacademie, prijs € 15,- per deel. Bestellingen: www.ijsselacademie.nl. ISBN 90 6697 169 X (dl. 4); 90 6697 170 3 (dl. 5)
†	Vogelzang van Don Stap. Amerikaanse hoogleraar Engels schrijft over de ‘taal’ van vogels en de wetenschappelijke studie daarvan. Atlas, € 24,90 (gelijmd, 287 blz.). ISBN 90 450 1042 9