Onze Taal. Jaargang 75

[p. 180]

Merken worden woorden
Breezermeisjes

Ton den Boon - hoofdredacteur grote Van Dale

Brintageneratie, bountyeiland, barbiefiguur: er zijn merken die zo'n grote invloed hebben gekregen dat ze in het dagelijks taalgebruik zijn terechtgekomen. Sommige staan zelfs op het punt een plaatsje in het woordenboek te bemachtigen. Om de maand bespreekt Ton den Boon zulke merken in Onze Taal.

‘Der Mensch ist was er isst’, heeft de filosoof Ludwig Feuerbach eens gezegd. Waar of niet, in elk geval worden mensen vaak getypeerd op grond van hun eet- en drinkgewoonten. Zo worden Italianen nogal eens voor ‘spaghettivreters’ uitgemaakt en werden gereformeerde mensen tot ver in de jaren zestig als ‘pepermuntvreters’ weggezet. Wie veel jenever drinkt, liep tot een paar decennia geleden het risico een ‘jeneverbuik’ genoemd te worden, of een ‘jeneverneus’ dan wel ‘brandewijnneus’. Sommige van deze scheldwoorden gaan behoorlijk lang mee, andere raken na verloop van tijd gedateerd. Zo is een scheldwoord als jeneverneus op de achtergrond geraakt doordat jenever geen volksdrank meer is.

Breezermeisje, of, in breezertaal: ‘BrEeZaHmEIsjE’.
Foto: Onze Taal

Maar er komen ook regelmatig typeringen bij. Zo luidde de introductie in 1997 van een alcoholisch drankje, Bacardi Breezer, het begin in van een hele reeks nieuwe woorden, waaronder breezermeisje.

BrEeZaHmEIsjE

Strikt genomen zijn breezermeisjes meisjes die regelmatig Bacardi Breezer drinken, maar ze schijnen meer kenmerken of eigenschappen gemeen te hebben, waardoor breezermeisje tot een typeaanduiding kon uitgroeien. Anders gezegd: het breezermeisje is een stereotype geworden, en daarmee tevens een soortnaam. In dit geval voor een niet al te slim en bovendien tamelijk ordinair meisje in de tienerleeftijd (circa 14 tot 18 jaar). Ze is een feestbeestje, gaat dus graag op stap, en drinkt dan (te veel) alcoholische mixdrankjes en zogenoemde alcopops. Aangezien het type zich bovendien uitdagend kleedt en gedraagt, en niet al te moeilijk doet over ‘breezerseks’ (seks tegen een - geringe - materiële vergoeding), wordt een breezermeisje ook wel een ‘breezersletje’ genoemd. Wie het internet raadpleegt, krijgt haast de indruk dat dit woord niet alleen als scheldwoord wordt gebruikt, maar ook als geuzennaam, dus door de meisjes zelf.

Breezermeisjes kenmerken zich naar verluidt ook door hun eigenaardige taalgebruik. Bij het chatten en msn'en mixen ze namelijk op eigenzinnige wijze lettertypes, fonts, kleuren en klanken, en ze gebruiken letters waar gewoonlijk cijfers staan en omgekeerd. Zo wordt feest gespeld als f335T en school als sgool. Bovendien kenmerkt de ‘breezertaal’ zich door het willekeurige gebruik van hoofd- en kleine letters, en geven breezerbabes de (platte) uitspraak van bepaalde woorden simpelweg fonetisch weer. Breezermeisje wordt in breezertaal dan ook als bReEzahmeiSje gespeld. Of als brEeZaHmEIsjE - kortom, op de spelling valt geen peil te trekken.

Sjonnie en anita

Het woord breezermeisje heeft de typeaanduiding anita uit de jaren tachtig en negentig goeddeels verdrongen. Een anita was eveneens een ‘ordinair meisje’, maar het ontbrak haar aan de mixdrankjes en aan de seksuele bijgedachte die wel aan het breezermeisje kleeft. Wat de anita wel had, was een mannelijke pendant, namelijk de ‘sjonnie’ (‘ordinaire jongen’). In tegenstelling tot het koppel sjonnie en anita staat het breezermeisje op zichzelf. Weliswaar zijn er mannelijke breezerdrinkers, maar die vormen geen paar met de breezermeisjes. Al was het maar omdat breezerboy - het Nederlandse breezerjongen kom je haast niet tegen - een hedendaagse aanduiding is voor wat ook wel een mietje wordt genoemd.

Inmiddels heeft breezermeisje niet veel meer te maken met de herkomst van het woord dat aan Bacardi Breezer ten grondslag heeft gelegen. Breezer is namelijk afgeleid van het Engelse werkwoord to breeze, dat onder meer ‘verfrissen’ betekent. Bacardi Breezers zijn immers bedoeld als verfrissende alcoholische drankjes. Sowieso heeft het woord breezer zich losgemaakt van de oorspronkelijke merknaam Bacardi, want het wordt niet alleen gebruikt voor mixdrankjes op basis van Bacardirum, maar dient als soortnaam voor alcoholische mixdrankjes in het algemeen.