Onze Taal. Jaargang 75

[p. 113]

Hom of kuit
Elk jaar op grond van googelen de spelling veranderen?

Frank Jansen

Er zijn taalkwesties waarover heel verschillend kan worden gedacht. Taalkundige Frank Jansen behandelt iedere maand zo'n kwestie, en nodigt iedereen uit te reageren.

Het nieuwe Groene Boekje, dat oktober vorig jaar verscheen en op 1 augustus van kracht wordt, heeft een storm van protest uitgelokt. Dat komt vast ook doordat mensen nu eenmaal makkelijker wennen aan een enkele kleine verandering dan aan een reeks plotselinge veranderingen, die als een golf over hen heen komt. Tegen deze achtergrond is het voorstel begrijpelijk om het voortaan druppelsgewijs te doen, dat wil zeggen: jaarlijks de spelling van een aantal woorden aan te passen als dat op grond van frequentiegegevens in een grote taalverzameling wenselijk blijkt. De verzameling die daarvoor bij uitstek geschikt is, is de enorme hoeveelheid teksten waaruit de internetzoekmachine Google put. Zou dat een verbetering zijn?

Voorstander

Natuurlijk is het een goed idee om de spelling jaarlijks te wijzigen op grond van wat zoekacties op Google opleveren. Het is vooral de overheidsbemoeienis en de grootschaligheid van de tienjaarlijkse spellingoperatie die het verzet ertegen aanwakkert. ‘Een comité van wereldvreemde neerlandici dat ons allemaal nieuwe woorden voorschrijft? Aan zulk cultuurbarbarisme doe ik niet mee’, denkt de kritsche burger. Maar als de verandering er bijvoorbeeld alleen uit bestaat dat we Internet voortaan met een kleine letter schrijven, zal niemand zich daar druk over maken. Er is ook een taalkundig argument. Nu worden spellingregels veranderd, en blijkt vervolgens nogal eens dat die op meer woorden onverwachte effecten hebben. Maar het is twijfelachtig of voor de gewone taalgebruikers die regels wel zo relevant zijn. Zij lijken meer te letten op het spellingbeeld van individuele woorden die ze in de geschreven taal om zich heen zien. Uitgaan van de frequentie van spellingbeelden sluit daarbij aan. Een (kleinschalige) spellingwijziging is dan een laatste stap van een ontwikkeling: een officiële bezegeling van iets waar we toch al aan gewend waren.

Tegenstander

Met dit voorstel komen we van de regen in de drup, alleen al omdat je op je vingers kunt natellen dat er elk jaar ten minste één kleine spellingverandering zal zijn waartegen chronisch malcontenten (voor wie de spelling altijd al het favoriete speelterrein was) te hoop zullen lopen, en dat terwijl Nederland snakt naar spellingrust. Een veel belangrijker bezwaar vloeit direct voort uit het argument dat de voorstander aanvoerde, namelijk dat gewone spellers zich bij hun voorkeuren op het vlak van individuele woorden weinig aantrekken van een regelsysteem. Het is niet moeilijk te voorspellen dat dit er snel toe zal leiden dat er meer uitzonderingen dan regels in de spelling zijn, wat het voor kinderen en andere nieuwe leerders alleen maar moeilijker zal maken om het geschreven Nederlands te beheersen. Verder valt te voorzien dat bij veel van die Google-tests de verschillen tussen de varianten te klein zullen zijn om ook doorslaggevend te kunnen zijn. En is, ten slotte, totale democratie echt wenselijk? Willen we een website van halvabete tieners echt evenveel normatieve kracht toekennen als die van een bekend maandblad voor taalliefhebbers?

Wat vindt u ervan? Moet de spelling jaarlijks worden aangepast, op grond van googelen?

Geef voor 13 april uw mening op onze website: www.onzetaal.nl/ homofkuit. Of stuur een briefkaart met ‘De spelling moet jaarlijks worden aangepast, op grond van googelen’ of ‘De spelling moet niet jaarlijks worden aangepast, op grond van googelen’ naar de redactie van Onze Taal, Raamweg 1a, 2596 HL Den Haag. In de volgende aflevering de uitslag.

Uitslag vorige stemming

Op elektronische verkeersborden boven snelwegen was een tijd lang te lezen: ‘I love afstand houden’. Vorige maand stelden we u de vraag of dit een goede boodschap is of niet.

De uitslag van de stemming is luid en duidelijk: nee. Een meerderheid van 88,5 procent (454 stemmers) keurt een dergelijke boodschap af, en slechts 11,5 procent (59 stemmers) is voorstander. Naar de motieven van al die tegenstanders kan ik alleen maar gissen, maar ik denk dat de vermenging van Engelse en Nederlandse woorden deze inzenders het meest tegen de borst heeft gestuit