Onze Taal. Jaargang 75

[p. 31]

Hom of kuit
Weg met negerzoen?
Frank Jansen

Er zijn taalkwesties waarover heel verschillend kan worden gedacht. Taalkundige Frank Jansen behandelt iedere maand zo'n kwestie, en nodigt iedereen uit te reageren.

De Stichting Eer en Herstel Betalingen Slachtoffers van Slavernij in Suriname heeft een fabrikant van de lekkernij negerzoenen gevraagd deze aanduiding voortaan niet meer te bezigen. Heeft de stichting gelijk?

Voorstander

Ja, een prominent onderdeel van de samenstelling is neger. Dat wordt door zwarten zelf als een geringschattende term of zelfs als scheldwoord ervaren. Of andere mensen dat niet zo voelen en neger neutraal of zelfs liefdevol in de mond nemen, doet niet ter zake. Alleen de benoemden zelf kunnen en mogen hierover oordelen. Omdat het eerste deel van negerzoen een bevolkingsgroep negatief bestempelt, is het hele woord ongewenst.

Dat voorvoegsel neger- is trouwens niet het enige bezwaarlijke aan negerzoen. Dat blijkt bijvoorbeeld uit het feit dat je op je vingers kunt natellen dat alternatieven als bruinbekje of afrozoen geen echte verbeteringen zijn. Negerzoen slaat op de onvermijdelijke bruine vlekken die consumptie met zich meebrengt. Het woord is een toespeling op de gedachte dat het zoenen met een zwarte sporen na zou laten, een soort racistische smetvrees dus.

Tegenstander

Nee, negerzoen moet blijven bestaan. Allereerst omdat iets verbieden altijd een zwaktebod is van wie niet tegen een open samenleving kan. Dezelfde fijngevoelige stichting stelde nog maar drie jaar geleden een boekverbranding voor. Bovendien valt niet te verwachten dat het verbod leidt tot een verbetering in de maatschappelijke positie van zwarten.

Maar een belangrijker argument is dat neger alleen een onderdeeltje is in de samenstelling. Wie erin toestemt om neger uit het gewone taalgebruik te schrappen, hoeft dat nog niet met negerzoen te doen. We zien namelijk wel meer dat samenstellingen vrijmoedig worden gebruikt terwijl er elementen in zitten die los als onbetamelijk gelden, denk aan bijvoorbeeld ouwehoeren. Daar komt bij dat lekkernijen geen mensen zijn en discriminatie nu eenmaal het maken van een ongeoorloofd onderscheid tussen ménsen is. Gelukkig maar; wie zich bekent als liefhebber van Arnhemse meisjes, hoeft dus geen aanklacht van een jaloerse Weesper mop te vrezen.

Ten slotte kunnen we negerzoen welbeschouwd ook inzetten om neger van zijn vermaledijde negatieve gevoelswaarde te ontdoen, te beginnen bij de zoetekauwen.

Moet het woord negerzoen verdwijnen?

Wat vindt u ervan? Moet het woord negerzoen verdwijnen?

Geef voor 6 februari uw mening op onze website: www.onzetaal.nl/homofkuit. Of stuur een briefkaart met ‘Het woord negerzoen moet verdwijnen’ of ‘Het woord negerzoen moet niet verdwijnen’ naar de redactie van Onze Taal, Raamweg 1a, 2596 HL Den Haag. In de volgende aflevering de uitslag.

Uitslag vorige stemming

Heeft het jaarlijks vlak voor kerst gehouden Groot Dictee der Nederlandse taal bestaansrecht? Die vraag legden wij u voor in de decemberaflevering van deze rubriek. Het was niet bepaald een kwestie waar veel taalliefhebbers zich druk over wilden maken. Slechts 243 lezers brachten hun stem uit.

Wel zijn de verhoudingen duidelijk: men vindt het dictee in overgrote meerderheid (203 stemmen, wat neerkomt op 83,5%) een goede zaak. Een kleine minderheid van 40 (16,5%) is het daar helemaal niet mee eens.