Tamtam
Redactie Onze Taal
Gemor over nieuwe Groene Boekje
Nadat half oktober het nieuwe Groene Boekje was gepresenteerd, reageerden de media aanvankelijk wat terughoudend. Weliswaar had Elsevier de nieuwe spelling en de gang van zaken eromheen al vóór verschijning van de nieuwe lijst uitvoerig gefileerd, en deed bijvoorbeeld Wim Daniëls hetzelfde in zijn dagelijkse taalcolumns in het Brabants Dagblad, maar over het algemeen bleef het bij gemopper op de opvallendste stenen des aanstoots (zoals het verdwijnen van het koppelteken uit 50-eurobiljet en het verschil in schrijfwijze van het gewijzigde re-integratie en het ongewijzigde reïncarnatie). Het NOS Journaal besteedde zelfs geen enkele aandacht aan de presentatie (en trouwens ook niet aan de introductie van de grote Van Dale, vier dagen later).
Onder de professionele taalgebruikers waren de reacties van meet af aan veel uitgesprokener. Op mailinglists voor vertalers en tekstschrijvers was er verbijstering over de ogenschijnlijke willekeur van de veranderingen, en werd er veel geklaagd dat sommige woorden nu, na tien jaar, alwéér anders geschreven moeten worden. En ook het grote publiek leek niet tevreden: een lezersenquête van De Telegraaf leverde veel gemor op, en op het internetforum van De Standaard waren de afwijzende reacties eveneens veruit in de meerderheid.
Gaandeweg breidde het ongenoegen zich uit. Op internet en in de gedrukte media verschenen kritische artikelen die niet alleen de veranderingen op de korrel namen, maar ook de vraag stelden waarom er nu alwéér aan de spelling gemorreld moet worden, en of het nu niet eens afgelopen moet zijn. Bovendien werden er kritische noten geplaatst bij de bewering van de Nederlandse Taalunie dat er slechts één regel gewijzigd is: met alle veranderingen die zijn doorgevoerd, zijn en passant ook vaak de regels erachter gewijzigd. In NRC Handelsblad riep spellingdeskundige G.C. Molewijk kranten, tijdschriften en uitgeverijen op om een correctielijst op te stellen waarin de nieuwe afwijkingen van de ‘Algemeen Beschaafde Spelling’ gerepareerd worden. De wijzigingen zelf kwalificeerde hij als ‘willekeur en waanzin’ - een oordeel dat de NRC de volgende dag herhaalde in een hoofdredactioneel commentaar, waarin ook werd gewaarschuwd voor de toekomst: ‘De Nederlandse taal mag geen speeltje worden van visieloze ministers die zich laten souffleren door beleidsadviseurs die de Nederlandse taal hebben gekaapt en haar tot inzet hebben gemaakt van een te voortvarend veranderingsproces.’ En toekomstige bewindslieden kregen van de krant het advies: ‘Hoed u voor daadkracht, en behoed de taal voor de Taalunie.’
Bronnen: Elsevier, De Telegraaf. De Standaard, NRC Handelsblad, www.standaard.be
‘I love’-campagne onder vuur. De ‘I love verkeersregels’-campagne van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat, die automobilisten fatsoen in het verkeer moet bijbrengen, valt bij weinig mensen in goede aarde. Twee Turkse organisaties vragen zich af waarom er niet ‘gewoon’ in het Nederlands ‘ik hou van...’ op de borden staat, en de website Postbus44.nl bood bij wijze van tegenwicht tegen de ‘mierzoete overheidscampagne’ onder andere ‘I love bumperkleven’-stickers te koop aan. (De Telegraaf, Postbus44.nl)
De ‘I love verkeersregels’-campagne riep ook tegendraadse reacties op.
Taalles voor oudkomers zinloos.
Zestig procent van de migranten die al langer hier verblijven en gebrekkig Nederlands spreken, beheerst de taal niet beter na het volgen van een integratiecursus. Dat is een van de uitkomsten in het Jaarrapport integratie 2005 van onder andere het Sociaal en Cultureel Planbureau. De regering mag volgens de onderzoekers dan ook ‘geen wonderen verwachten’ van het nieuwe, verplichtende inburgeringsstelsel voor oudkomers dat volgend jaar wordt ingevoerd. (Sociaal en Cultureel Planbureau, Taalunieversum)
De talen van Europa. Nederlands is de zevende taal van Europa. In totaal beheerst zes procent van alle EU-inwoners het Nederlands als eerste of tweede taal. Dat blijkt uit de Eurobarometer van de Europese Commissie. Die leert verder onder meer dat de helft van alle EU-inwoners ten minste één vreemde taal spreekt - vaak het Engels. (Eurobarometer)
Reconstructie oertaal. Onderzoekers van het Max Planck Instituut in Nijmegen publiceerden in het gezaghebbende tijdschrift Science over een nieuwe, succesvolle methode om een oertaal, die aan moderne talen ten grondslag ligt, te reconstrueren. Met de conventionele methode, het vergelijken van verwante woorden uit verschillende talen, konden wetenschappers maar zo'n 8000 jaar teruggaan in de tijd. Daarom richtten ze zich ditmaal op de grammaticale eigenschappen van talen. Die analyseerden ze met een computerprogramma dat oorspronkelijk gebruikt werd door biologen om stambomen van dieren en planten te construeren. De eerste resultaten van de methode zijn veelbelovend: talengroepen waar veel over bekend is, werden correct geanalyseerd. (Noorderlicht)
LOT-prijzen uitgereikt. Op 14 oktober ontving taalkundige Marc van Oostendorp - ook medewerker van Onze Taal - de LOT-populariseringsprijs voor zijn gehele oeuvre. Het was de eerste keer dat de Landelijke Onderzoeksschool Taalwetenschap een oeuvreprijs toekende. De prijs voor de beste taalkundige dissertatie ging naar Bert Botma, die aan de Universiteit van Amsterdam promoveerde op een nieuwe theorie op het gebied van de fonologie. (Taalunieversum)
Koppelingen naar de originele berichten staan opwww.onzetaal.nl/tamtam; let wel: internetkoppelingen verouderen snel. Op onze website staat iedere dag vers taalnieuws.
Auteursrechtelijk beschermd