Onze Taal. Jaargang 74

[p. 141]

Hom of kuit
Smileys in elektronische teksten?
Frank Jansen

Er zijn taalkwesties waarover heel verschillend kan worden gedacht. Taalkundige Frank Jansen behandelt maandelijks zo'n kwestie - zij het met ingang van dit nummer op een iets andere manier. Hij verdedigt niet langer een stelling, maar stelt een vraag, die hij voorziet van argumenten voor en tegen. Net als voorheen kunt u daarop reageren.

Met de computer kun je in je tekst heel eenvoudig lachebektekentjes (‘smileys’) zetten. Is het een goed idee om ook gebruik te maken van die mogelijkheid?

Voor:

Wat ben ik blij dat ik in de eenentwintigste eeuw leef. Schrijven is nu veel leuker dan in de vorige eeuw. Dat komt door de computer. Je kunt bijvoorbeeld op strategische plaatsen in de tekst een smiley zetten. Het enige wat je daarvoor hoeft te doen is een dubbele punt, een liggend streepje en een haakje tikken, en het tekstverwerkingsprogramma maakt er zelf een ☺ van. Als ik zo'n gezichtje heb gemaakt, moet ik zelf al een beetje lachen. En - belangrijker - mijn lezers ook. Dat is vooral nodig omdat ik weleens iets in het bericht moet zetten wat mijn lezers kunnen opvatten als een persoonlijke aanval, als ik kritiek heb op hun teksten bijvoorbeeld. Zo'n smiley zorgt er dan voor dat het bericht goed wordt opgevat: ‘Oké, Jansen heeft kritiek, maar het is allemaal niet zo erg want hij blijft er vrolijk onder.’ Doordat ik zo veel smileys gebruik, maak ik het zelden of nooit mee dat discussies ontsporen en ik hatemails ontvang. En dat is pure winst, omdat de elektronische communicatie bol staat van de agressiviteit.

Tegen:

Als ik een e-mail met zo'n lachend gezichtje erin krijg, kost het me moeite het hele bericht - en de zender erbij - nog serieus te nemen. Wat kinderachtig zeg! In gewone teksten op papier zie je nooit smileys. Dat bewijst al dat ze nergens voor nodig zijn. Wie iets moet overbrengen wat niet plezierig is voor zijn lezers, kan alle technieken van de oude retorica uit de kast halen: zoals de eufemistische omschrijving, de zelfverdediging bij voorbaat, de slag om de arm en het gebruik van ironie. Die maken ook veel minder een lach-of-ik-schietindruk. Maar het voornaamste probleem met de smileys is wel dat je helemaal niet zeker weet of je lezers de smiley precies zo opvatten als je het bedoeld hebt. De smiley in ‘Wat kinderachtig ☺’ hoeft immers niet per se te betekenen: ‘Maar ik vind het niet zo erg’. De bedoeling kan ook zijn: ‘Wat heb ik een leedvermaak met zo'n slechte schrijver’.

Wat vindt u ervan? Is het een goed idee kritische of negatieve uitingen in e-mails te voorzien van een ☺?

Geef voor 23 mei uw mening op onze website: www.onzetaal.nl/homofkuit. Of stuur een briefkaart met ‘Gebruik wel smileys’ of ‘Gebruik geen smileys’ naar de redactie van Onze Taal, Raamweg 1a, 2596 HL Den Haag. In de volgende aflevering de uitslag.

Uitslag vorige stemming

Poëzie leeft, zo blijkt uit de 1875 - een record! - reacties en de discussies op het forum op de website. Maar is Driek van Wissen terecht Dichter des Vaderlands geworden, zoals de stelling de vorige keer luidde? Het antwoord is ‘ja’. De voorstanders winnen met 1343 stemmen (71,6 procent); de tegenstanders zijn met 532 stemmen duidelijk in de minderheid (28,4 procent). Wat de argumenten op het forum betreft, viel me op dat nogal wat voorstanders het laten bij adhesiebetuigingen (‘Hup Driek’), democratische opmerkingen (‘natuurlijk is het terecht, we hebben hem toch gekozen?’) of beschimpingen van Van Wissens duisterder concurrenten. Veel tegenstanders stellen aan poëzie de eis dat die vooral moet ontregelen en verontrusten. En aan die eis voldoet Van Wissen duidelijk niet.