Onze Taal. Jaargang 74

[p. 80]

Reacties

Onze Taal biedt aan elke lezer de mogelijkheid tot reageren. Stuur uw reactie indien mogelijk per e-mail naar: [e-mail], of anders naar: Redactie Onze Taal, Raam weg 1a, 2596 hl Den Haag. Voor bijdragen aan deze rubriek gelden de volgende richtlijnen:

•	Formuleer uw reactie kort en bondig (bij voorkeur niet meer dan 250 woorden).
•	Geef in de tekst duidelijk aan op welk artikel u reageert.
•	Stel uw bijdrage zodanig op dat de lezer niet wordt verplicht een vorig nummer erbij te halen.
•	Lever uw reactie in onder vermelding van naam, adres en (eventueel) functie. De redactie kan buiten medeweten van de auteur inkortingen en stilistische veranderingen aanbrengen in reacties, en raadpleegt bij belangrijke wijzigingen de auteur.

Reacties kunnen doorgaans pas worden geplaatst twee maanden na het nummer waarop u reageert. Niet-geplaatste reacties worden doorgestuurd naar de auteur van het desbetreffende artikel.

Typ(e)fout?
Inge Suasso - Best

Naar aanleiding van J. Posthumus' interessante artikel ‘Gesurft, geskate?’, over de spelling van Engelse werkwoorden in het Nederlands (Onze Taal januari), wil ik het volgende opmerken. Is het in het kader van de vernederlandsing van de spelling niet vreemd dat in typefout, typemachine, typediploma, type-examen, et cetera (nog steeds) een e geschreven wordt, terwijl er geen stomme e (oftewel sjwa) te horen is? Je zegt [tiepfout], [tiepmachine], et cetera. Die e is kennelijk een relict uit de tijd dat typen nog op z'n Engels werd uitgesproken, dus met een ij- of aai-klank. Daarom moet die e er wél staan in woorden als typecasting, typescript en typewriter: het zijn Engelse woorden, ook al zijn ze ingeburgerd. Maar in typefout, typewerk, et cetera is die e overbodig en daarom zouden deze woorden beter gespeld kunnen worden als typfout, typwerk, et cetera, al was het maar om ze te onderscheiden van woorden als typeaanduiding, typecommissie en typemonster, die niets met machineschrijven te maken hebben en die wél worden uitgesproken met een ie-klank plus een duidelijk hoorbare sjwa.

Resusaapje of rhesusaapje?

R(h)esus [1]: zonder h
Drs. A.A.F. Jochems - medisch bioloog en medebewerker van Coëlho zakwoordenboek der geneeskunde, Bavel

Dr. B.A. van Dijk houdt in het januarinummer van Onze Taal een pleidooi voor de schrijfwijze rhesus in plaats van de officiële spelling resus. Zijn belangrijkste argument is dat de term waarvan het is afgeleid, Macaca rhesus (‘resusaap’), ook met een h wordt geschreven. In de gedachtegang van Van Dijk zouden we dan ook bijvoorbeeld de plantennamen rus en rododendron moeten schrijven als rhus en rhododendron. Zo worden ze tenslotte ook weergegeven in de wetenschap. Al sinds het Groene Boekje uit 1954 worden dit soort wetenschappelijke termen officieel vernederlandst, waarbij de letter h na de r is komen te vervallen. Het Groene Boekje vermeldt dus, evenals de grote Van Dale, resus in plaats van rhesus.

De auteur noemt het gebruik van Rh⁺ en Rh^- als extra argument voor de schrijfwijze rhesus, maar dat snijdt geen hout. Rh is geen afkorting, maar een symbool, en voor symbolen gelden andere regels. Men hanteert hierbij veelal de eerste letter van het originele, Latijnse of Griekse, woord, in dit geval R. Dit symbool R staat echter al voor zo veel begrippen dat men er ter wille van de duidelijkheid een letter achter heeft geplaatst, te vergelijken met symbolen als Ca voor calcium, en Pb voor lood, in het Latijn plumbum.

R(h)esus [2]: met h
Adri van der Marel - huisarts, Venhuizen

In het januarinummer van Onze Taal pleit dr. B.A. van Dijk ervoor de h terug te plaatsen in resus. In zijn uitstekende betoog miste ik enkele argumenten. Van Dijk vermeldt bijvoorbeeld niet dat het weglaten van de h een breuk is met de medische historie, waardoor de toegankelijkheid en daarmee de waarde van tientallen jaren medische literatuur zou afnemen. Maar dat is nog maar een futiliteit vergeleken met de internationale isolatie die door de afschaffing van de h is ontstaan. De internationaal afwijkende schrijfwijze geeft bovendien een grotere kans op medische missers.

Schuttingwoorden
T. Groen - Vlaardingen

Ik herinner me nog hoe in mijn jonge jaren schuttingtaal bestraft werd met de opmerking ‘Spoel je mond maar.’ Bij een volgende keer kreeg je een draai om je oren, en werd er gezegd: ‘Dat wil ik nooit meer horen, begrepen?’ Het werd begrepen, hoewel soms vergeten.

Blijkbaar gelden er voor andere mensen andere normen. Zo bespreekt Ton Groenendijk in het januarinummer van Onze Taal (op blz. 26) uitgebreid een ‘opgewaardeerd’ schuttingwoord. Je zou kunnen zeggen: ‘Schuttingwoorden zijn toch ook Nederlandse woorden?’ Jazeker, maar het gebruik ervan zal onderworpen moeten zijn aan normen van fatsoen.

Eeuwen geleden schreef Paulus in zijn brief aan de Efeziërs: ‘Laat geen vuile taal over uw lippen komen maar alleen goede en waar nodig opbouwende woorden, die goed doen aan wie ze hoort’ (Efeziërs 4:29). Als Onze Taal schuttingwoorden wil opwaarderen, haak ik af. ‘Onze’ taal is dan niet de mijne, helaas.

Naschrift redactie

Het is ongetwijfeld aanbevelenswaardig om het gebruik van woorden in het algemeen en schuttingwoorden in het bijzonder te onderwerpen aan normen van fatsoen. Alleen: die normen staan niet onwrikbaar vast. Ze hebben de neiging te veranderen. Dat is ook precies waar het stukje van Ton Groenendijk over gaat: over hoe het kennelijk steeds minder onfatsoenlijk wordt om het woord kut te gebruiken. En om dat verschijnsel te bespreken, ontkom je er niet aan ook het woord zelf te noemen.

Gestopt met Nederlands schrijven
Jan Missinne - Tielt, België

Andries Brouwer reageert in de januariaflevering van de rubriek ‘Reacties’ op een uitspraak van spellingdeskundige Felix van de Laar over de (relatieve) ingewikkeldheid van de tussen-n-regeling. Brouwer gebruikt deze als alibi om z'n collegedictaten in het Engels te schrijven. Ik heb nog nooit zo'n belachelijke reden gehoord of gelezen om met zo veel minachting om te gaan met de eigen taal. Het is bovendien erg pretentieus om te suggereren dat men het Engels beter beheerst dan het Nederlands (een zeldzame tussen-n-fout meegerekend). Ik hoop dat niet alle Nederlanders zo onzorgvuldig over hun moedertaal denken.