Tamtam
Redactie Onze Taal
Richtlijnen spreekkoren
Nadat in het najaar van 2004 de voetbalwedstrijd ADO-PSV was gestaakt vanwege beledigende spreekkoren, heerste er verwarring over wat er nu wel en niet mag worden geroepen vanaf de tribune. Zelfs woorden die al tientallen jaren onbestraft door stadions schallen, zoals hondenlul, werden opeens weer onderwerp van discussie.
De KNVB gaf daarom de adviescommissie tuchtrecht opdracht een lijst op te stellen van ‘niet-toelaatbaar geachte spreekkoren’. In januari presenteerde de voetbalbond de nieuwe richtlijnen. Wedstrijden mogen worden stilgelegd bij ‘alle gevallen waarin kwetsende, beledigende, bedreigende, racistische en/of discriminerende teksten vanaf de tribune worden geroepen. Niet toelaatbare spreekkoren zijn: alle verwijzingen naar “hoer”, ziekten en geslachtsdelen en alle kwetsende, beledigende, bedreigende, racistische of discriminerende verwijzingen naar ras, geloof of bevolkingsgroep.’
Wat betekent dat concreet? De KNVB noemt in zijn persbericht een handjevol voorbeelden van verboden termen. Naast hoer zijn bijvoorbeeld ook harnas en geitenneuker taboe, en in het verlengde daarvan ‘imitaties van geitengemekker/schapengeblaat’. Verder mag een wedstrijd worden stilgelegd als er oerwoud-, sis- of ‘vuurwerkgeluiden’ gemaakt worden.
Of de nieuwe richtlijnen voor de zo gewenste duidelijkheid zullen zorgen, is nog maar de vraag. De lijst is ‘niet limitatief’; ook ‘andere kwetsende of discriminerende spreekkoren dan genoemde kunnen reden zijn tot het stilleggen c.q. staken van een wedstrijd’. In elk geval lijkt hondenlul, met zijn onmiskenbare verwijzing naar het mannelijk geslachtsdeel, zijn langste tijd te hebben gehad.
Bronnen: persbericht KNVB, Taalunieversum
Staatssecretaris Mark Rutte.
Ministerie van OCW
Grondwet. Het CDA en de Christen-Unie willen door het indienen van een initiatief-wetsvoorstel opnieuw proberen het Nederlands in de grondwet te verankeren. De bedoeling is een dam op te werpen tegen de door beide partijen gesignaleerde verdringing van het Nederlands door het Engels, en tegen de ‘taalverloedering’. Een eerdere poging strandde in 1997. (De Telegraaf, de Volkskrant)
Mark Rutte, staatssecretaris van Onderwijs, maakt zich geen zorgen over het toenemend gebruik van het Engels op de universiteit. Het is volgens hem de lingua franca van veel wetenschappen, en het bereidt toekomstige academici voor op de internationale arbeidsmarkt. Dat schrijft hij in antwoord op een brief van de Stichting Nederlands. Die had hem gewezen op de taalclausule in de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW), waarin staat dat - behoudens uitzonderingen - Nederlands de voertaal is aan de universiteiten. (Stichting Nederlands)
Suriname is op 12 januari officieel toegetreden tot de Nederlandse Taalunie. De associatieovereenkomst werd bekrachtigd tijdens een congres in Paramaribo, dat werd geopend door de Surinaamse president Venetiaan, in het bijzijn van onder anderen de Nederlandse en Surinaamse ministers van Onderwijs, Van der Hoeven en Sandriman. Met deze toetreding is de kans groot dat er in het nieuwe Groene Boekje, dat in oktober verschijnt, Surinaams-Nederlandse woorden komen te staan als baboen (‘brulaap’), cellenhuis (‘gevangenis’) en zwamp (‘moeras’). (NRC Handelsblad)
Suriname (2). Luttele dagen na de feestelijkheden in verband met de toetreding van Suriname tot de Nederlandse Taalunie lieten politici van verschillende partijen in de Surinaamse Nationale Assemblee weten dat zij liever willen dat het Engels de officiële taal van hun land wordt. De fractievoorzitter van de regerende Nieuw-Frontcoalitie, Otmar Rodgers, waarschuwde volgens dagblad De Ware Tijd zelfs voor ‘taalimperialisme vanuit Nederland’. (NRC Handelsblad)
Laatste Dicos d'or. Op 23 januari vond de negentiende en laatste editie plaats van Dicos d'or, het Franse tv-programma waar Het groot dictee der Nederlandse taal op geïnspireerd is. Bernard Pivot, de Franse Philip Freriks, vond het na al die tijd wel welletjes: ‘Ik word zeventig, en ik voel er niets voor dat mensen gaan zeggen: “Daar heb je die opa weer met zijn dictee”.’ (NRC Handelsblad)
De populairste voornamen van 2004 waren Sem, Daan en Thomas voor jongens en Sanne, Lotte en Emma voor meisjes. (Sociale Verzekeringsbank)
Voorlezen tegen dyslexie. Ouders kunnen leesproblemen en dyslexie bij hun kinderen deels voorkomen. Bijna tweederde van de kinderen met een verhoogd risico op leesproblemen blijkt toch goed te leren lezen als ze van jongs af aan worden voorgelezen. Zonder voorlezen is dit maar eenderde. De pedagoge Adriana Bus presenteerde deze bevindingen tijdens haar inaugurele rede aan de Universiteit Leiden, (persbericht Universiteit Leiden)
Tsunami. Bij alle verschrikkingen die de tsunami op tweede kerstdag vorig jaar in Azië veroorzaakte, valt de taalkundige kant van de zaak natuurlijk volkomen in het niet. Toch was er in de media ook redelijk wat aandacht voor het wóórd tsunami. Waar komt het vandaan? En zal het voortaan altijd doen denken aan die ene ramp, of wordt het juist zo algemeen dat je bijvoorbeeld gerust kunt spreken over ‘een tsunami aan rapporten’? Autofabrikant Toyota vreesde dat eerste en trok de naam Tsunami voor een nieuwe sportauto terug. Een uitgebreid overzicht van tsunomi-artikelen vindt u op onze website.
Koppelingen naar de originele berichten staan op de internetpagina www.onzetaal.nl/tamtam; let wel: internetkoppelingen verouderen snel. Op onze website staat iedere dag vers taalnieuws.
Auteursrechtelijk beschermd