Hom of kuit
Zeeuws moet niet erkend worden
Frank Jansen
Enkele jaren geleden is het de Nedersaksen en de Limburgers gelukt hun streektaal officieel erkend te krijgen volgens het Europees Handvest voor Regionale Talen en Talen van Minderheden. Nu spannen de Zeeuwen zich in om ook voor hun taaleigen zo'n status binnen te halen.
Wat moeten we hiervan denken?
Dit Europese handvest, uit 1992, was bedoeld om talen te beschermen die onder druk van een standaardtaal dreigen te verdwijnen. Daarbij kan bijvoorbeeld worden gedacht aan het Bretons in West-Frankrijk, een taal die wat ontwikkeling en structuur betreft duidelijk apart staat van het Frans. Waar we niet aan moeten denken, zo bepaalt het handvest nadrukkelijk zelf, zijn de dialecten van de Europese standaardtalen. Ook die verdienen zeker aandacht en sympathie, maar niet het uitgebreide pakket van beschermende maatregelen op het gebied van bestuur en onderwijs waartoe die erkenning uiteindelijk kan leiden.
Wat is het Zeeuws: een regionale taal in de zin van het handvest, of een dialect? Zo'n vraag gaat over definities, en daar kan de politiek ook in dit geval alle kanten mee op. De voorstanders schermen met taalkundige argumenten. Maar als de kenmerken van een taal en de taalsituatie er echt toe doen, dan wijzen die er eerder op dat het Zeeuws een verzameling Nederlandse dialecten is.
Voorstanders van de streektaalgedachte brengen naar voren dat het Zeeuws ‘ouder’ is dan de Nederlandse standaardtaal. Maar dat geldt voor alle dialecten die voor 1600 gesproken werden, zoals het Gronings, het Zaans en het Utrechts. Het is ook niet relevant, omdat het handvest helemaal niet stelt dat een streektaal alleen in aanmerking komt als die ouder is dan de standaardtaal van dat land. Het handvest eist slechts dat de streektalen al lang in een bepaald gebied gesproken worden, dit om het taaleigen van immigranten uit te sluiten. Ook brengen de voorstanders naar voren dat het Zeeuws nauwelijks of geen relatie zou hebben met de standaardtaal. Dat klopt gewoon niet, ook volgens de meeste Zeeuwen zelf. En dat is maar gelukkig ook, vooral voor de Zeeuwse kinderen - en hun onderwijzers.
Erkenning van het Zeeuws zou dus een puur politiek karakter hebben, en leiden tot kostbare en waarschijnlijk weinig doeltreffende bemoeienis van de overheid met het taalgebruik van haar burgers.
Vandaar dat de stelling deze keer luidt:
Het Zeeuws moet niet erkend worden als officiële streektaal.
Bent u het eens of oneens met deze stelling? Breng voor 23 september uw stem uit op onze website: www.onzetaal.nl. U kunt ook per post reageren; stuur een briefkaart met ‘Zeeuws niet erkennen’ of ‘Zeeuws erkennen’ naar de redactie van Onze Taal, Raamweg 1a, 2596 HL Den Haag. In het volgende nummer de uitslag van de stemming.
Auteursrechtelijk beschermd