Hom of kuit
Nederlands hoeft niet altijd op Schiphol
Frank Jansen
Het Nederlands heeft op Schiphol een knauw gekregen doordat een flink aantal tweetalige (Engels-Nederlandse) wegwijsbordjes vervangen zijn door eentalige Engelse. De Stichting Natuurlijk Nederlands wil het Nederlands terug op de bordjes. Heeft de stichting gelijk?
Reizigers die van een lange reis terugkeren, waarderen het gebruik van hun moedertaal, ook in opschriften. Nederlands werkt dan als geruststelling: ‘Eindelijk weer thuis!’ Wie hiervoor gevoelig is, zal alle borden dan ook in het Nederlands willen hebben. Maar wegwijsborden zullen voor de meeste mensen toch een andere functie hebben: dat ze weten waar ze heen moeten. Daaruit volgt overigens nog allerminst dat er op de borden alleen maar Engels zou moeten voorkomen. Het hangt ervan af wat de reizigers het best begrijpen.
Kijken we nu naar de feiten, dan zijn er in de eerste plaats de gevallen waarin de Nederlandse en de Engelse aanduidingen weinig verschillen, zoals lifts/liften en toilets/toiletten. Ik vind het raar om in deze gevallen Engelse woorden af te keuren. In de tweede plaats gaat het om termen als arrival/aankomst en exit/uitgang. Schiphol heeft onderzoek gedaan naar het begrip van deze Engelse termen onder de mensen die ‘aan de luchtzijde’ van Schiphol vertoefden (een vakterm voor de ruimtes na de douane), zowel Nederlanders als buitenlanders. Uit de resultaten komt naar voren dat de Nederlanders in overgrote meerderheid (80% tot 100%) de Engelse termen begrijpen. Sommige termen (bijvoorbeeld baggage hall) blijken ze zelfs aanzienlijk beter te begrijpen dan de buitenlandse reizigers! Tegen deze achtergrond vind ik de overgang naar het Engels te billijken.
Goed, maar deze argumenten voor Engels zijn toch geen redenen om de Nederlandse tekst te schrappen? Toch wel. Wie het Nederlands op alle borden wil houden, gaat uit van het - onjuiste - idee dat meer informatie altijd beter is. Wegwijsbordjes (en daar zijn er al zo veel van) functioneren juist beter naarmate ze minder informatie bevatten. Het opnemingsvermogen van de vermoeide reiziger wordt snel overschat. Waar die vooral behoefte aan heeft, is eenvoud en visuele rust. Daarom is de maatregel van Schiphol verantwoord.
Vandaar dat de stelling deze keer luidt:
Op wegwijsborden van Schiphol mag het Nederlands soms verdwijnen.
Bent u het eens of oneens met deze stelling? Breng voor 19 augustus uw stem uit op onze website: www.onzetaal.nl. U kunt ook per post reageren; stuur een briefkaart met ‘niet altijd Nederlands op Schiphol: mee eens’ of ‘niet altijd Nederlands op Schiphol: mee oneens’ naar de redactie van Onze Taal, Raamweg 1a, 2596 HL Den Haag. In het volgende nummer de uitslag van de stemming.
Auteursrechtelijk beschermd