manipulatie een “super-antrax” te creëren’ (NRC Handelsblad, 6-9-2001). In hetzelfde artikel wordt biologisch wapentuig, de biobom dus, beschreven als een ‘armeluisatoombom’.
biofilie Mede door MKZ (mond- en klauwzeer) staat de natuur in 2001 weer volop in de belangstelling, en dat levert direct heel wat woorden op, variërend van MKZ-driehoek tot natuurvee. Ook sommige neologismen met bio- getuigen van de hernieuwde belangstelling voor onze ‘habitat’. Zoals biofilie, ‘de liefde voor alles wat groeit en bloeit, en ons altijd weer boeit’, aldus het Algemeen Dagblad (21-4-2001). Ook biocrisis debuteert in 2001 in de krant (NRC Handelsblad, 13-3-2001). Het woord heeft rechtstreeks te maken met de MKZ-uitbraak in Nederland, de veroorzaker van die crisis in de veeteelt. Een ander fraai ‘groen’ woord uit 2001 is biokist (Trouw, 9-3-2001). Dat is een biologisch afbreekbare doodskist, waarin men zonder het milieu bovenmatig te belasten ter aarde kan worden besteld.
dotnot De ‘internetbubble’, die eind jaren negentig de economie nog in zijn greep had, is in 2001 definitief uiteengespat. De dotcomgekte, die in de tweede helft van 2000 al was omgeslagen in een ‘dotcommalaise’ (Het Parool, 14-3-2001), blijkt te zijn uiteengespat als een ‘e-zeepbel’ (de Volkskrant, 30-1-2001), waardoor we inmiddels in een heuse ‘dotcomcrisis’ (Het Parool, 6-1-2001) verkeren. Op de effectenbeurzen dalen begin 2001 de koersen van technologiebedrijven in rap tempo en al snel vallen er termen als dotcomkrach (de Volkskrant, 17-2-2001). Dotcoms die een jaar geleden nog veelbelovend waren, hebben zich ontpopt als ‘dotflop’ (Het Parool, 6-1-2001) of als ‘dotnot’ (Algemeen Dagblad, 4-5-2001), waar beleggers en risico-investeerders ijlings de schamele restjes van hun kapitaal uit terugtrekken. Zo'n dotnot ligt dan ook in een mum van tijd op het ‘dotcomkerkhof’ (Het Financieele Dagblad, 6-2-2001).
flitsscheiding Trouwen was al een fluitje van een cent, maar ook scheiden wordt nu een stuk gemakkelijker. En leuker, want de Raad voor de Kinderbescherming vindt dat er een bemiddelende instantie moet komen voor echtscheidingen: ‘Met behulp van bemiddeling valt een einde te maken aan de oorlog die een echtscheiding jaarlijks in duizenden gevallen pleegt te worden.’ (de Volkskrant, 5-7-2001) In de toekomst hoeft aan een scheiding zelfs geen rechter meer te pas te komen, althans, zo is het in de nieuwe huwelijkswet geregeld. Dat stuit hier en daar wel op weerstand. De rechter heeft immers een drempelverhogend effect (waardoor bezinning mogelijk is), en als hij buitenspel komt te staan, vrezen sommigen voor ‘impulsscheidingen’ (Algemeen Dagblad, 16-8-2001), oftewel ‘flitsscheidingen’ (Het Parool, 16-8-2001). Het Algemeen Dagblad parafraseert de nieuwe wet echter als volgt: ‘Vastbesloten echtelieden die elkaar niet meer kunnen luchten of zien, hoeven alleen nog een verklaring bij een jurist te laten opstellen en naar het gemeentehuis te gaan.’ Lekker snel, lekker makkelijk.
kleptotaks Op de Dag van de Arbeid wordt de exhibitionistische zelfverrijking van sommige topmanagers weer eens onder vuur genomen. Dit keer door Lodewijk de Waal, de voorzitter van de FNV. Hij oppert de invoering van een ‘kleptocratentaks’ (NRC Handelsblad, 1-5-2001) of ‘kleptotaks’ (NRC Handelsblad, 2-5-2001): ‘Al degenen die meer dan driehonderd keer het minimumloon verdienen, zouden over het meerdere 100 procent belasting moeten betalen. De opbrengst is bestemd voor de allerarmsten op deze wereld.’ (NRC Handelsblad, 1-5-2001) Met de naam kleptocratentaks zal dit belastingvoorstel niet veel kans van slagen hebben, want die naam is nogal tendentieus: een kleptocraat is immers iemand die (in economisch opzicht) machtig is en zichzelf verrijkt door te stelen van de gewone man. Wellicht zou er nog een kansje zijn als er een andere naam wordt gekozen, zoals Waaltaks (Algemeen Dagblad, 4-5-2001). Of Robin Hoodtaks natuurlijk (Algemeen Dagblad, 4-5-2001).
Lodewijk de Waal van de FNV opperde de invoering van een ‘kleptocratentaks’.
Foto: Chris van Tongeren
klikgebit Sommige woorden moeten al tijden in het verborgene hebben bestaan voordat ze in 2001 in de krant opduiken. Neem kerkhofgebit (Algemeen Dagblad, 2-2-2001), een slecht gebit. Of kaaskiezen, kiezen die eruitzien als een gatenkaas: ‘Sommige kinderen van zes, zeven jaar hebben in hun eerste grotemensenkiezen meteen bij het doorkomen al gaten in het glazuur. Kaaskiezen heet dat.’ (de Volkskrant, 31-3-2001) Maar er verschijnen in 2001 op tandheelkundig gebied ook woorden die een nieuw verschijnsel aanduiden. Zoals klikgebit (Algemeen Dagblad, 6-2-2001). Dat is een kunstgebit dat vastgeklikt wordt ‘op een metalen stangetje in de onderkaak dat zich hecht aan twee implantaten’ en waaraan volgens gebruikers niet de klachten kleven die vaak aan het klappergebit, pardon, het traditionele kunstgebit verbonden zijn, namelijk heen en weer schuiven in de mond en problemen bij het spreken.
Illustratie: Jaap Vegter
melkdubbeltje De MKZ-crisis maakt in 2001 vele slachtoffers. Behalve het vee hebben vooral de boeren eronder te lijden. Zowel emotioneel (boerentranen doet zijn intrede) als financieel. Om de zwaarst getroffen boeren erbovenop te helpen, stellen de supermarkten begin mei een solidariteitsheffing in, die al snel bekendstaat als het ‘melkdubbeltje’ (Rotterdams Dagblad, 5-4-2001). Deze ‘heffing’ is in feite niets anders dan een tijdelijke verhoging van de melkprijs
Auteursrechtelijk beschermd
