taalcuriosa
Naampalindromen en timponiemen
Jules Welling
In het oktobernummer van de vorige jaargang (blz. 255) schreef ik in deze rubriek over naampalindromen, en daarbij gaf ik als voorbeelden Omo, Sas, Civic, Airia en Oibibio. Ik opperde toen al dat er meer naampalindromen moeten zijn, en inmiddels is mij uit de post duidelijk geworden dat dat inderdaad zo is. In latere nummers (december 1997 en februari/maart 1998) droegen lezers nieuwe vondsten aan in ingezonden brieven. Ik ontving nog wat andere interessante aanvullingen. H.M. Heybroek uit Wageningen refereert aan een beroemd verhaal van Erich Kästner, Emil und die Detektive, waarin een concurrentiestrijd tussen de sigarettenmerken ‘Tut’ en ‘Tat’ beschreven wordt. Daarnaast wees hij op het bestaan van lijmstiften van het merk ‘Uhu’.
Piet Zwart uit Deventer presenteerde me het voorbeeld Lionoil (‘leeuwenolie’). Hij schrijft in zijn brief dat dit waarschijnlijk het langste naampalindroom is. Dat dit niet zo is, bewijst W.J. van den Bosch uit Bussum. Hij kwam met het naampalindroom Droomoord, de naam van een beddenwinkel aan de rand van het Zuid-Hollandse Rijswijk. Nog sterker misschien is de naam van de taal Malayalam - die naam is zelfs niet verzonnen. Negen letters, dat is voorlopig het record.
In het decembernummer ging ‘Taalcuriosa’ over timponiemen: woorden uit verschillende talen met dezelfde betekenis die opgebouwd zijn uit dezelfde letters, die echter in een andere volgorde staan, zoals apple/appel en pearl/perla/parel. Ook op deze aflevering kwamen ingezonden brieven binnen (een ervan is opgenomen in de rubriek ‘Reacties’ in het februari/maartnummer). Bram van Reemst uit Utrecht kwam met het Nederlandse eindspel, waaruit men door de i een hele lettergreep te laten verspringen het Duitse Endspiel verkrijgt. Angela Carrus uit Sittard noemde nog: coast (Eng)-costa (Ita/Spa/Por), cream (Eng)-crema (Ita/Spa), baai (Ned)-baia (Por), triest (Ned)-triste (Ita/Spa/Por).
Carolien Steilberg kwam met een andere vondst, die verwant is met het timponiem: ‘trap in een val’ - ‘fall in a trap’. Voor dit verschijnsel heb ik nog geen naam kunnen vinden.
Voorzover ik heb kunnen nagaan is het record-timponiem ons woord banaan, dat in een hele reeks andere talen als banana (Eng/Fra/Ita/Spa/Por) gespeld wordt. Dat is een timponiem over maar liefst zes talen, en ik vermoed dat er nog wel meer talen zijn waarin het woord banana voorkomt.
Een heel boze brief ontving ik van A. Meijer uit Haarlem, die (net als Bruno van Moerkerken, zie het april-nummer, blz. 84) het gedoe met de timponiemen maar niets vindt. Het kan ook in het Nederlands zelf, schrijft hij, en hij geeft het voorbeeld aalscholver-schollevaar. Ja, daar is weinig tegen in te brengen. ‘Noem het alsjeblieft geen Meijerniemen of iets dergelijks. Dit soort spielerei kan namelijk niet geclaimd worden en verdient al helemaal geen plaats in een tijdschrift dat serieus met de taal bezig is.’
Het zal duidelijk zijn dat ik die mening niet deel.
Auteursrechtelijk beschermd