|
| |
| |
| |
InZicht
Raymond Noë
InZicht licht u in over nieuwe boeken, congressen en lezingen in taalkundig Nederland. Vermelding in deze rubriek betekent niet dat de redactie ze aanbeveelt.
Voor een zo volledig mogelijk beeld hebben wij ook uw hulp nodig. Weet u iets waarvan u denkt dat het in deze rubriek thuishoort, laat het ons dan weten.
Verschijningsdata en prijzen onder voorbehoud.
| |
● Rechtstaal
‘Betere taal is beter recht’, aldus literator en rechtskundige Jacob Israël de Haan, die zich eind vorige eeuw al inzette voor toegankelijker en duidelijker wetteksten. Daarin was hij bij lange na niet de eerste en ook zeker niet de laatste, want de beruchte ontoegankelijkheid van juristentaal, de taal van het recht, is bijna zo oud als het recht zelf. In Taal en toga wordt specifiek voor de strafrechtpraktijk aangegeven waar de muur van vaktaal tussen burger en jurist geslecht kan worden en of dit al of niet wenselijk is. De daaruit volgende richtlijnen voor schrijvende juristen worden in het boek toegepast op tekstfragmenten uit de rechtspraktijk.
Taal in toga. Over toegankelijke (straf)rechtstaal van mr. drs. J.V. Nolta is verschenen bij Kluwer en kost f 39,95.
ISBN 90 268 3088 2
| |
● Taalergernissen
Een van de langstlopende programma's op de Nederlandse radio is ‘Wat een taal!’ - over taal in het algemeen en het Nederlands in het bijzonder. In januari werd de twintigste jaargang afgesloten (zie ook het januarinummer van Onze Taal). Dit jubileum was de aanleiding voor een bloemlezing uit de vaste rubriek ‘Fout volgens...’, waarin 47 bekende taalgebruikers hun hart luchten over lelijke, foutieve en ergerlijke taalverschijnselen. Zo wordt er gemopperd over stop- en modewoorden en wordt de vloer aangeveegd met jargon en ander typisch taalgebruik van diverse beroepsgroepen. Herman Brusselmans over reclametaal: ‘Commercie en begrijpelijk (...) taalgebruik, die gaan samen als de oksels van een non en een ontharingsmiddel.’
Wat een taal! Taalergernissen van bekende taalgebruikers werd samengesteld door Jannie Verheijen. Het is verschenen bij Contact en kost f 24,90.
ISBN 90 254 2460 0
| |
● Haags
Plat Haags is het populairste dialect van Nederland. Het is dan ook niet verwonderlijk dat Kèk mè nâh, een boekje over de verschillende Haagse dialecten, inmiddels al aan de negende druk toe is. Die negende druk wijkt af van de voorgaande. Het boekje is wat betreft de recentste Haagse taalontwikkelingen aangevuld door RJ. Rueb en werd geïllustreerd door Marnix Rueb (de geestelijk vader van stripfiguur Haagse Harry). Bovendien is de tekst opgenomen van het Haags Dictee, dat in januari werd gehouden. Zelfs voor Hagenezen was dit dictee te moeilijk: de winnares had ‘slechts’ 22 fouten.
De negende druk van Kèk mè nâh. Plat en bekakt Haags van Ad van Gaalen en Frans van den Mosselaar wordt uitgegeven door BZZTôH en kost f 19,50.
ISBN 90 5501 354 4
Illustratie van Marnix Rueb in Kèk mè nâh, van Ad van Gaalen en Frans van den Mosselaar.
| |
● Vlaams
De Vlaming spreekt ander Nederlands dan de Nederlander. Verboden op het werk te komen bevat zo'n 1400 woorden die specifiek Vlaams zijn of in Vlaanderen iets anders betekenen dan in Nederland. De woorden worden geïllustreerd met voorbeeldzinnetjes en krijgen waar nodig een korte toelichting. De lijst wordt voorafgegaan door een beknopte uitleg over de belangrijkste Vlaams-Nederlandse verschillen in uitspraak, woordgebruik en zinsopbouw. De ‘andere’ eigenaardigheden die de Vlamingen in de ondertitel van het boek worden toegedicht, komen overigens nauwelijks aan de orde.
Verboden op het werk te komen. Vlaamse taal- en andere eigenaardigheden van Ton van der Wouden wordt uitgegeven door SIWU en kost f 24,90.
ISBN 90 74900 13 5
| |
● Koloniale taalpolitiek
De Nederlandse taalpolitiek was een belangrijk bestuursinstrument in de voormalige overzeese gebiedsdelen. Hoe het taalen het onderwijsbeleid werden vormgegeven en welke invloed dit heeft gehad, wordt beschreven in Koloniale taalpolitiek in Oost en West. Een groot deel van het boek behandelt de situatie in Indonesië, waar - tamelijk ongebruikelijk - gekozen werd voor het intact laten van de inheemse culturen. Slechts een bovenlaag van de bevolking kreeg de Nederlandse taal en cultuur aangeboden. In Suriname en op de Antillen werd gekozen voor assimilatie
| |
| |
van de bevolking en was het Nederlands de voertaal. Beide methoden hebben in de desbetreffende landen hun sporen achtergelaten en beïnvloeden ook nu nog de taalpolitiek aldaar.
Koloniale taalpolitiek in Oost en West. Nederlands-Indië, Suriname, Nederlandse Antillen, Aruba, onder redactie van Kees Croeneboer, wordt uitgegeven door Amsterdam University Press en kost f 49,50.
ISBN 90 5356 261 3
| |
● Middelnederlands
Handboek, naslagwerk en verplichte kost voor neerlandici die geïnteresseerd zijn in de ontwikkeling van de Nederlandse syntaxis, dat zijn een aantal kwalificaties voor Middelnederlandse syntaxis van A.M. Duinhoven. Het eerste deel (uit 1988) behandelde de naamwoordgroep; het nu verschenen deel twee gaat in op de werkwoordgroep. In bijna 600 pagina's worden de werkwoordconstructies van het Middelnederlands uitvoerig beschreven. Naar aanleiding van het eerste deel merkte M.C. van den Toorn op dat het ongelooflijk is dat eenmanswerk van dit kaliber nog mogelijk is.
Middelnederlandse syntaxis. Synchroon en diachroon. 2: De werkwoordgroep van A.M. Duinhoven wordt uitgegeven door Martinus Nijhoff en kost f 125,-.
ISBN 90 68 90512 0
| |
● Taalverandering
Een levende taal is constant in ontwikkeling. Het hoe en waarom van die ontwikkeling wordt uitgelegd in Taalverschillen, een inleiding op de studie van taalverandering. Aan de hand van voorbeelden en opdrachten wordt de lezer duidelijk gemaakt hoe uitspraak, woordvormen, woordbetekenis en grammatica veranderen en welke aspecten daarop van invloed kunnen zijn. Ten slotte wordt ook ingegaan op de verwantschap tussen talen, het ontstaan van nieuwe talen en op de aloude vraag of er ooit één oertaal heeft bestaan.
Taalverschillen. Een werkboek over variatie en verandering in taal van Pieter van Reenen en Michael Elias is verschenen bij Uitgeverij Coutinho en kost f 29,50.
ISBN 90 6283 070 6
| |
● Puzzelen
Puzzelwoordenboeken zijn (voor niet-puzzelaars wat wonderlijke) ‘omgekeerde’ woordenboeken waarin woorden via alfabetisch en systematisch gerangschikte woordomschrijvingen terug te vinden zijn. Zo'n woordenboek is de Grote puzzelencyclopedie. De onlangs verschenen vijftiende druk van dit lijvige, tweedelige boekwerk is geheel herzien en aan de nieuwe spelling aangepast. Van dezelfde maker(s) verscheen ook een cd-rom met kruiswoordraadsels, waarop de liefhebber de puzzels met allerlei digitale extra's te lijf kan gaan.
De Grote puzzelencyclopedie van Dr. Verschuyl wordt uitgegeven door Kosmos-Z&K en kost f 69,90.
ISBN 90 215 3261 1
De cd-rom Verschuyl Puzzelspel, uitgegeven door Kosmos-Z&K, kost f 49,90.
ISBN 90 215 9356 4
| |
● Contactadvertenties
Twintigduizend contactadvertenties verschijnen er jaarlijks in de landelijke dagbladen. De contactzoekers beperken zich, al of niet noodgedwongen, tot een afgewogen gebruik van persoonlijke kernwoorden (zoals Kees van Kooten, die als Koos Koets een waslijst van eigenschappen en wensen terugbracht tot de tekst ‘Man met baardje zoekt vrouw’). Al die advertenties schetsen daardoor een mooi compact tijdsbeeld. Met de nadruk op dit aspect worden in Op zoek naar een kanjer de geschiedenis en de ontwikkeling van de contactadvertentie beschreven. Het boek is een herziene en uitgebreide herdruk van Langs deze mij onsympathieke weg uit 1990.
Op zoek naar een kanjer. Contactadvertenties in Nederland van Wil Zeegers is verschenen bij Bert Bakker en kost f 39,90. ISBN 90 351 1817 0
| |
● Vertaalhulpen
Zo langzamerhand heeft bijna elk woordenboek ook een elektronische versie. Onlangs verschenen alle modernetalenwoordenboeken van Kramers op één cd-rom. Behalve de ‘gebruikelijke’ extra's zoals zoekfuncties en koppeling aan de tekstverwerker geeft Kramers de mogelijkheid tot het opnemen van commentaar in de lemma's zelf en kan het programma gekoppeld worden aan andere Windows-toepassingen. Bovendien kan de uitspraak van de woorden beluisterd worden.
Een andere vertaalhulp is Prisma Idioom, een cd-rom met vertalingen van uitdrukkingen en zegswijzen vanuit het Nederlands in de drie moderne talen en vice versa. Ook hier uitgebreide zoekfuncties, de mogelijkheid tot het verwerken van commentaar en koppeling met WP of Word. Bij veel uitdrukkingen kan de uitspraak beluisterd worden.
Kramers Talen cd-rom is een uitgave van Elsevier bedrijfsinformatie en kost f 149,50.
ISBN 90 6882 332 9
Prisma Idioom Engels, Duits, Frans wordt uitgegeven door Het Spectrum en kost f 75,-.
ISBN 90 5344 188 3
| |
● 200 jaar neerlandistiek
Met de benoeming van Matthijs Siegenbeek tot hoogleraar in de ‘Hollandsche welsprekendheid’, in 1796, erkende de universitaire wereld officieel het belang van de studie van het Nederlands. Destijds zagen velen dat als ‘eene bedenkelijke nieuwigheid’, maar desondanks ontwikkelde de neerlandistiek zich van bijvak voor aankomende juristen en theologen tot hoofdvak, en vandaag de dag bestrijkt zij een grote diversiteit aan vakrichtingen en specialismen.
De benoeming van Siegenbeek werd vorig jaar herdacht door de Internationale Vereniging voor Neerlandistiek. In het verlengde hiervan wordt in ‘Eene bedenkelijke nieuwigheid’ vanuit verschillende invalshoeken de ontwikkeling van de neerlandistiek belicht, waarbij onder meer de taalbeheersing, de literatuurstudie en het Nederlands als schoolvak aan bod komen.
‘Eene bedenkelijke nieuwigheid’. Twee eeuwen neerlandistiek, onder redactie van Jan W. de Vries, is verschenen bij Uitgeverij Verloren en kost f 29,-.
ISBN 90 6550 578 4
| |
● Nederlands als tweede taal
Het Nederlandse-taalonderwijs aan nietmoedertaalsprekers (NT2) verloopt nog niet probleemloos. De politiek moet aan de vraag naar dergelijk onderwijs zien te voldoen en binnen de kring van neerlandici discussieert men over de te volgen werkwijze(n). Een belangrijke factor hierbij zijn de culturele verschillen met (en binnen) de doelgroep. In 1995 hield de Landelijke Vereniging van Neerlandici een symposium over het NT2-onderwijs. Het beleid, de methodes en de culturele verschillen werden elk door drie sprekers belicht, waarna de lezingen door deskundigen van kanttekeningen werden voorzien. Onlangs verscheen het symposiumverslag, waarin lezingen en commentaar zijn samengebracht.
Nederlands als tweede taal, de lezingenbundel van het gelijknamige symposium, is verschenen bij de Stichting LWN en kost f 27,50. U kunt de bundel bestellen door dit bedrag over te maken naar Postbankrekening 3934927 van de Stichting LWN, Spuistraat 134, 1012 VB Amsterdam, of door een e-mailbericht te sturen naar: lvvn@let.uva.nl.
ISBN 90 73479 04 5
|
|
Auteursrechtelijk beschermd