Onze Taal. Jaargang 66

[p. 292]

Tamtam
Redactie Onze Taal taalberichtentaalberichtentaalberichtentaalberichten

Prijs voor de holste zin

Om het jaar verschijnt bij de onderwijsbegroting de beleidsnota Hoger Onderwijs en Onderzoek Plan (HOOP). Dat moet een notoir onleesbaar en opgeblazen stuk zijn - in elk geval zo onleesbaar en opgeblazen dat de Landelijke Studentenvakbond (LSVb) er de ‘prijs voor de meest holle zin’ aan verbonden heeft. Dit keer nomineerde de jury zes HOOP-zinnen; de prijs ging uiteindelijk naar de volgende passage, over de combinatie van leren en werken in het wetenschappelijk onderwijs:

Kenmerkend voor de wetenschappelijke opleiding van deze studenten is de intensieve analytisch-disciplinaire en methodologische scholing, waarbij de opleiding verzorgd wordt tegen de achtergrond van een expliciet patroon van normen en waarden betreffende de positionering van het wetenschappelijke vakgebied in de samenleving.

‘We hebben ons er wild aan geërgerd’, licht LSVb-voorzitter Larisa Pans de keuze van de jury toe. Taaladviseur W. Okkerse van het Ministerie van Onderwijs geeft de studenten groot gelijk: ‘Onze teksten moeten begrijpelijk zijn voor de doelgroep.’ Sinds twee en een half jaar is er op het ministerie zelfs een speciale cursus ‘communicatief schrijven’, maar die heeft kennelijk nog niet veel effect gehad.

Bronnen: Trouw, Friesch Dagblad, 19-9-1997

Zo gezegd

‘Buiten de ambtenarij wordt nergens liefdelozer met de taal omgegaan dan in de journalistiek. (...) Het is dikwijls bar en boos, en het meest verontrustende is nog dat weinigen zich druk maken over de gebrekkige leesbaarheid, over de armoedige schrijfkwaliteit. Hier en daar houdt een oude lul er een aardig taalrubriekje aan over, maar verder is er niets dat ons hindert in onze dagelijkse stapeling van clichés, contaminaties en tangconstructies. (...) Doordat stijl en compositie in de nieuwsverslaggeving van betrekkelijk gering belang worden geacht en doordat de machtsverhoudingen op de redacties zijn scheefgetrokken, wemelt het in de kranten van slecht geschreven, onheldere stukken. Van verhalen met zinnen die nergens op slaan: “In vergelijking met deze kritiek en zelfkastijding, klonk het betoog van de Leidse politicoloog Koole als een pleister op de wonde”.’

Jan Tromp, adjunct-hoofdredacteur van de Volkskrant, in De Journalist, 5-9-1997

Protesten tegen afwijzen dialectsprekend personeel

In juni van dit jaar kreeg een vrouw uit de Achterhoek te horen dat ze niet was aangenomen als stewardess bij de KLM omdat ze een oostelijk accent heeft. De KLM verklaarde dat een regionale tongval op zichzelf geen probleem hoeft te zijn, maar dat die ‘in verband met de gewenste verstaanbaarheid niet te geprononceerd’ mag zijn.

Op de ‘verstaanbaarheid’ van de sollicitante bleek niet zoveel aan te merken te zijn, en daarom ontstond er nogal wat verontwaardiging. De SONT (de Federatie van Streektaalorganisaties in het Nedersaksisch Taalgebied) protesteerde meteen bij de KLM, en ook de eminente dialectologe Jo Daan besloot het er niet bij te laten zitten. Samen met L. Jansma, directeur van de Fryske Akademy, riep ze minister Sorgdrager van Justitie op een einde te maken aan dit soort discriminatie op grond van accent. De brief ging ook naar alle colleges van Provinciale Staten in Nederland.

De minister heeft inmiddels geantwoord; ze gaat over de kwestie nadenken. Maar de actie heeft intussen ook een ander vervolg gekregen. Net als eerder de SONT vroeg de Frysk Nasjonale Partij (FNP) de KLM per brief om opheldering; zij vond dat het bedrijf zich behalve aan taaldiscriminatie ook schuldig had gemaakt aan het schenden van de rechten van de mens. De FNP kreeg ongeveer hetzelfde antwoord als de SONT (‘de verstaanbaarheid van het cabinepersoneel staat voorop’), maar nam daar geen genoegen mee. Volgens de FNP ontkent de KLM haar ‘discriminatoire aannamebeleid’ niet. De partij eist in een tweede brief dat de KLM dat beleid verandert. Zo niet, dan zal de kwestie worden voorgelegd aan het bureau taaldiscriminatie in Leeuwarden.

Bronnen: NRC Handelsblad, Friesch Dagblad, 22-9-1997

Van den Bergh verlaat Taalunie

Greetje van den Bergh, algemeen secretaris van de Nederlandse Taalunie, heeft een nieuwe functie aanvaard. Per 1 januari 1998 wordt ze hoofdinspecteur hoger onderwijs bij het Ministerie van OC&W. Het bericht kwam enigszins als een verrassing: nog dit voorjaar werd ze benoemd voor een tweede termijn van vier jaar bij de Taalunie.

Van den Bergh (50) trad in maart 1993 aan als hoogste ambtenaar van de Taalunie. Het meest in het oog springende dat onder haar leiding tot stand kwam, was de invoering van de omstreden nieuwe spelling en het verschijnen van het nieuwe Groene Boekje.