Onze Taal. Jaargang 66

[p. 160]

Tamtam
Redactie Onze Taal
taalberichtentaalberichtentaalberichtentaalberichten

Tweede Kamer: ‘zorgplicht’ Nederlands niet in grondwet

Wordt het Nederlands bedreigd? En zo ja, moet het dan grondwettelijk worden beschermd? Al geruime tijd is de politiek druk aan het discussiëren over deze kwestie. Eind april kwam daar (voorlopig?) een einde aan: de Tweede Kamer verwierp een voorstel dat voorziet in de grondwettelijke verankering van het Nederlands.

Het begon allemaal in Oktober 1995, toen de Kamerleden Koekkoek (CDA) en Van Middelkoop (GPV) een initiatief-wetsvoorstel indienden ter bescherming van de positie van het Nederlands. Beide indieners vonden dat de Nederlandse taal door de toenemende internationalisering steeds meer onder druk komt te staan. Het was volgens hen dan ook hoog tijd voor wettelijke maatregelen. In de grondwet moest worden vastgelegd dat het de ‘zorgplicht’ van de regering is om het gebruik van het Nederlands te bevorderen.

Vorig jaar, bij de schriftelijke voorbereiding van het wetsvoorstel, werd al duidelijk dat veel Kamerleden er niet warm voor konden lopen. Sympathiek, maar niet erg reëel, zo was de teneur van de reacties. Ook in april dit jaar, tijens de mondelinge behandeling, werd er ernstig getwijfeld aan de noodzaak van de maatregel. ‘Het Nederlands heeft een gegarandeerde status in de Europese Unie’, zei VVD-Kamerlid Kamp. En zijn collega Liemburg (PvdA) voegde daaraan toe dat het Nederlands ook binnen de landsgrenzen een ‘onomstreden positie’ heeft.

Uiteindelijk stemde een meerderheid van D66, GroenLinks, PvdA en VVD tegen. Het Nederlands zal zich voorlopig zonder de zorg van de grondwet moeten zien te redden.

Bron: NRC Handelsblad, 10-4-1997

‘Geef kinderen les in verschillende talen’

Kinderen zouden op de basisschool in verschillende talen les moeten krijgen. Dus bijvoorbeeld geschiedenis in het Frans, biologie in het Engels, aardrijkskunde in het Duits en de rest in het Nederlands.

Dit voorstel deed de Nijmeegse hoogleraar taalwetenschap C. de Bot onlangs tijdens een congres over taal. De Bot verwees als voorbeeld naar een school in Montreal. Daar krijgen leerlingen les in drie talen: Frans, Engels en Hebreeuws. Van huis uit spreken de kinderen Engels, maar de eerste drie jaar op school wordt er alleen in het Frans en Hebreeuws lesgegeven. Pas in het vierde jaar komt er Engels bij. De ervaringen van deze school zijn positief, zei De Bot. De kinderen leren uitstekend Frans en Hebreeuws, zonder dat hun Engels eronder lijdt. Bovendien steken ze evenveel op van het vak dat in een vreemde taal wordt gegeven als van lessen die in het Engels zijn. Maar het opvallendste is volgens De Bot dat deze leerlingen beter lezen en schrijven dan hun leeftijdsgenootjes die maar één taal aangeboden krijgen.

Bron: de Volkskrant, 19-4-1997

Zo gezegd

‘Het Groot Dictee der Nederlandse taal, wijd en zijd gerenommeerd voor zijn moeilijkheidscoëfficient, zijn nonsensicaal discours en zijn onorthodox uitdijende syntactische constructies, heeft de onvolkomenheid van de nieuwe Nederlandse spelling bevestigd.’

Stelling proefschrift Ingeborg Dhooge, Rijksuniversiteit Groningen

Lagere cijfers bij gebruik dialect

Dialecten en streektalen stijgen in aanzien. Onlangs werden het Nedersaksisch en het Limburgs officieel erkend, en allerlei uitgaven in dialect (van Haagse Harry tot de bijbel in het Twents) gaan grif over de toonbank. Maar niet overal geniet dialect evenveel prestige. Op school bijvoorbeeld leidt het gebruik ervan tot lagere cijfers. Dat blijkt uit het proefschrift van neerlandicus Aimé van Reydt, die in September in Nijmegen op zijn onderzoek hoopt te promoveren.

Van Reydt liet onder andere zes verschillende opstellen van leerlingen beoordelen door ruim dertig Emmense leerkrachten uit het basis- en voortgezet onderwijs. Wat die docenten niet wisten, was dat er van elk opstel twee versies waren; het enige verschil tussen die versies was dat er in de ene dialectfouten stonden en in de andere niet. Zo kon een docent een opstel lezen waarin de vraag ‘Waar kom jij weg?’ voorkwam, terwijl een van zijn collega's zich boog over de versie waarin in keurig standaard-Nederlands ‘Waar kom jij vandaan?’ stond. Na beoordeling bleek dat de versies in dialect gemiddeld een halve punt minder kregen dan die in de standaardtaal.

Op zichzelf is deze uitkomst natuurlijk niet opzienbarend - docenten worden tenslotte geacht alle taalfouten van hun leerlingen te verbeteren. Maar het wordt iets anders als je bedenkt dat de docenten van oordeel waren dat dialectsprekende kinderen weinig problemen ondervinden door hun dialectachtergrond.

Ook in een ander opzicht bleek er verschil te bestaan tussen woord en daad. De docenten beweerden dat ze dialectsprekende kinderen even slim, zelfstandig en leergierig vinden als de andere. Maar toen Van Reydt de leraren op een listige manier een oordeel wist te ontfutselen over een en hetzelfde kind dat in het ene geval dialect sprak en in het andere niet, bleek dat de leraren de ‘niet-dialectische variant’ van dat kind toch wel wat hoger waardeerden.

Bron: Groninger Dagblad, 9-4-1997