Onze Taal. Jaargang 60

[p. 26]

Inzicht
Nico Groen & Erik Viskil

InZicht wil u informeren over nieuwe boeken, over congressen en lezingen in taalkundig Nederland. Voor een zo volledig mogelijk beeld hebben wij ook uw hulp nodig. Weet u iets waarvan u denkt dat het in deze rubriek thuishoort, laat het ons dan weten!

● Hedendaags Nederlands

In 1984 verscheen bij Van Dale Lexicografie de eerste druk van het Groot Woordenboek van hedendaags Nederlands. Onlangs is van dit boek de tweede, grondig herziene en uitgebreide editie verschenen. P.G.J. van Sterkenburg, hoofdredacteur van het boek, somt in zijn inleiding de negen punten op waarin de drukken van elkaar verschillen. De belangrijkste daarvan zijn dat er in de tweede druk 6.000 nieuwe trefwoorden zijn opgenomen en dat de verstrekte informatie minder wijdlopig is.

Het Groot Woordenboek van hedendaags Nededands kost f 135,-.
ISBN 90 6648 124 2

● Etymologisch woordenboek

Ook van het Etymologisch woordenboek van J. de Vries en F. de Tollenaere verscheen onlangs een uitgebreide en herziene editie. De bewerker van deze 15de druk, De Tollenaere zelf, stelt in zijn voorwoord dat er meer dan 700 nieuwe trefwoorden zijn opgenomen en dat 200 artikelen grondig zijn bewerkt. Verder wordt van veel van de woorden die al vóór 1300 zijn opgetekend, een datering van de vroegste vindplaats gegeven. Onze Taal zal binnenkort een recensie opnemen van deze belangwekkende uitgave.

Het Etymologisch woordenboek is verschenen bij Uitgeverij Het Spectrum en kost f 37,50.
ISBN 90 274 2677 5

● Elementair nederlands

In mei verscheen het Elementair Woordenboek Nederlands. Dit boek, dat is gebaseerd op de Woordenlijst Elementaire kennis uit 1983, bevat volgens de samenstellers, L. Beheydt en T. Wieers, de ‘zowat duizend nuttigste woorden van het Nederlands’. De samenstellers verantwoorden in een apart hoofdstuk de procedure die voor het selecteren van deze woorden is gevolgd.

De duizend woorden van Beheydt en Wieers vormen het uitgangspunt voor het samenstellen van de toetsen die moeten worden afgelegd om het eerste niveau van het Certificaat Nederlands als Vreemde Taal te kunnen behalen.

Het Elementair Woordenboek Nederlands is verschenen bij Uitgeverij Van In te Brussel en kost Bfr. 240.
ISBN 90 306 1864 7

● Taal op tv nu in boekvorm

Als reactie op de grote populariteit van enkele taalprogramma's op tv, zijn er onlangs twee boekjes uitgebracht. In Tien voor taal hebben de bedenkers van het gelijknamige programma, Jan Meulendijks en Bart Schuil, tien taaltests met in totaal meer dan 600 quizvragen opgenomen. In De Taalmeesters bracht de presentator van dit tv-spel, Dick Poons, de mooiste, origineelste en meest humoristische teksten uit zijn programma bijeen.

Tien voor taal is verschenen bij Uitgeversmaatschappij Tirion en kost f 17,50.
ISBN 90 5121 260 7
De Taalmeesters is verschenen bij Amber en kost eveneens f 17,50.
ISBN 90 5093 137 5

● Franse valstrikken

Vorig jaar werd in deze rubriek De Taalvos Engels onder de aandacht gebracht. Dat is een inventarisatie van Engelse woorden die sterk op Nederlandse woorden lijken, maar die heel andere betekenissen hebben, zodat behoedzaam met het gebruik ervan moet worden omgesprongen. Nu is er ook De Taalvos Frans, waarin soortgelijke Franse valstrikken onklaar worden gemaakt. Het boekje kwam te laat voor de Nederlandse milieu-minister, die zich in Frankrijk presenteerde met de woorden: ‘Je suis 1e ministre du milieu’, misschien niet wetende dat het woord ‘milieu’ in het Frans (vooral) ook ‘onderwereld’ betekent.

De Taalvos Frans. Valstrikken in de Franse taal is verschenen bij Thomas Rap BV en kost i 20,-.
ISBN 90 6005 349 4

● Vrouwentaal

Met het boek Vrouwentaal tracht Dédé Brouwer de relatief geringe aandacht in de taalwetenschap voor de taal van vrouwen enigszins te compenseren. In de eerste drie hoofdstukken behandelt zij een aantal stereotiepe denkbeelden over mannen en vrouwen, die in de taal worden weerspiegeld. In de tweede helft van het boek worden verzinsels over de taal van vrouwen en mannen met onderzoeksresultaten vergeleken. Spreken vrouwen bijvoorbeeld echt vaker standaard-Nederlands dan mannen?

Vrouwentaal. Feiten en verzinsels is verschenen bij Aramith Uitgevers en kost f19,90.
ISBN 90 6834 087 5

● De groene spelling

Onder deze titel verscheen bij Uitgeverij Bert Bakker een selectie van een aantal lezingen naar aanleiding van het geruchtmakende rapport waarin de Nederlandse Taalunie enige tijd geleden een aantal spellingwijzingen voorstelde. In de publiekslezingen, die werden gegeven aan de Rijksuniversiteit Leiden, komen allerlei onderwerpen aan bod die met onze spelling verband houden. Zo gaat A. Neijt in op het ontstaan van het schrift, P. van Sterkenburg op ‘zijn’ Groene Boekje, behandelt Pieter Hagers het onderwerp ‘Spelling en uitgeverij’ en schrijft Piet Paardekooper over de verstandsverduistering die de spellingsanering blokkeert. Onze Taal zal binnenkort een recensie van dit boek publiceren.

De groene spelling is samengesteld en ingeleid door Hans Bennis, Anneke Neijt en Ariane van Santen. Het boek kost f 29,90.
ISBN 90 351 0945 7

● Symbolen

Dagelijks komen we met symbolen in aanraking: in de beeldende kunst, in de politiek, in de kerk, maar ook in de taal van alledag en in de reclame. In de Prisma van de symbolen worden talloze historisch-culturele symbolen uitgebreid verklaard en toegelicht. Het is daarmee een introductie in de symboolkunde, bedoeld voor iedereen die

[p. 27]

meer wil weten over de oorsprong en de betekenis van verschillende symbolen.

De Prisma van de symbolen van prof. dr. Hans Biedermann is verschenen bij Uitgeverij Het Spectrum en kost f 19,90.
ISBN 90 274 2503 5

● Speech!

In Beter spreken in het openbaar geeft James Robinson strategieën om plankenkoorts te onderdrukken, leert hij hoe elementaire fouten kunnen worden vermeden, hoe een gepast gebruik van humor kan worden gemaakt, hoe een memorabele finale kan worden gecreëerd en ook zet hij uiteen wat de volmaakte lengte van een speech is. Bruikbare aanwijzingen voor een ieder die wel eens het woord moet voeren in het openbaar.

Beter spreken in het openbaar is verschenen bij Uitgeverij Bigot & Van Rossum en kost f 19,90.
ISBN 90 6134 266 6

Nederlands van nu

Onze Taal zal met ingang van deze maand telkens kort de inhoud bespreken van elke aflevering van Nederlands van Nu, het tweemaandelijkse tijdschrift van onze Vlaamse zustervereniging ‘Vereniging Algemeen Nederlands’.

In het juli/augustusnummer van Nederlands van Nu (nr. 4 1991) gaat lexicograaf F. Claes uitgebreid in op de Vlaamse variant van het Nederlands: het zuiden kent een eigen norm voor wat (niet) aanvaardbaar is. Dit artikel sluit aan bij een kritische bespreking van een brochure over de eigen identiteit en taal van Vlamingen. Een redacteur van de ANS bespreekt verder de correctheid van constructies als ‘de om te slane belasting’.

Beantwoorde vragen van lezers over taal (welke werkwoordstijd na nadat, het noodzakelijke gebruik van zal en zou) en een uitgebreide bespreking van de nieuwe Hedendaagse Van Dale zijn andere lezenswaardige onderwerpen in deze aflevering.

Een abonnement op Nederlands van Nu kost Bfr. 550 (f 30,-) en is te verkrijgen bij de Vereniging Algemeen Nederlands, Koningsstraat 192 bus 19, B 1000 Brussel. Telefoon vanuit Nederland: 09/322.2231523