Onze Taal. Jaargang 60

[p. 28]

Reacties

■ Redigeren
J. van Donselaar - Bilthoven

Het artikel van professor Stassen over redigeren in Onze Taal van december 1990 was me uit het hart gegrepen. Met de bijdragen over hetzelfde onderwerp van H.A. van Wijnen namens NRC Handelsblad en van de redactie van Onze Taal daarentegen was ik het volstrekt oneens, te meer omdat ik uit ervaring weet op welke waanwijze manier laatstgenoemden hun opvattingen in praktijk brengen. De hele discussie over de vraag wat bewerken en wat redigeren is, zou mijns inziens overbodig kunnen zijn, wanneer redacties als stelregel hanteerden dat het uiteindelijke product (artikel of brief) in hun blad de volledige instemming van de schrijver moet hebben. Het standpunt van genoemden lijkt daar echter in het geheel niet op. Met het schrijven van deze reactie kom ik, na enige pijnlijke ervaringen, voor één maal terug op mijn besluit nooit meer in Onze Taal te publiceren. De laatste van de (weinige) keren dat ik een brief zond aan NRC Handelsblad, voegde ik daar het dringende verzoek aan toe deze geheel en onveranderd op te nemen of hem als niet ontvangen te beschouwen. Hij werd geplaatst, in verkorte vorm. Men zij gewaarschuwd.

■ Redigeren; een eenzaam standpunt
Mr. H.G.M, van der Voort - Naarden

Met de slotzin ‘... wij vrezen dat een tijdschrift met onbewerkte artikelen zijn lezers verliest’ van het artikel Auteurs of lezers sparen? in Onze Taal van december 1990 ben ik het helaas niet eens.

Sinds jaar en dag ben ik vaste medewerker van FEM (Financieel Economisch Magazine) en van Beleggers Belangen, beide behorende tot de Elsevier-stal. Beleggers Belangen laat mij volkomen vrij. Alles wat ik instuur, wordt ongewijzigd gepubliceerd. Bij FEM gelden alleen bepaalde afspraken om de eenheid (bijvoorbeeld voor afkortingen) te bevorderen. Financiële bladen weten met wie zij in zee gaan. Voor bewerkingen is geen tijd.

Ook andere bladen waarin ik wel eens publiceerde, zoals het Nederlands Juristenblad, ESB (Economisch-Statistische Berichten) en VastGoedMarkt, hebben nooit wijzigingen in een artikel aangebracht. U staat dus moederziel alleen met uw standpunt.

Nawoord redactie

Onze visie op het redigeren dan wel bewerken van kopij (zie Onze Taal december 1990) is niet bij iedereen in goede aarde gevallen. Daarom lijkt ons een aanvulling zinvol. Ten eerste is het uiteraard niet zo dat we in elke tekst gretig gaan zitten strepen. Veel auteurs leveren perfect verzorgde, vrijwel persklare kopij aan. Met zulke auteurs zijn we erg blij.

Wanneer we wél inhoudelijk in een tekst ingrijpen, wordt die tekst aan de auteur voorgelegd. De auteur heeft dan uiteraard steeds het recht zijn tekst in te trekken. Kleine correcties brengen we zonder verder overleg aan. Zo zouden we in de brief van de heer Van Donselaar normaal gesproken het woord product in de voorkeurspelling produkt gewijzigd hebben; in dit geval heeft hij ons echter expliciet verboden ook maar íets aan zijn reactie te veranderen.

De heer Van der Voort maakt in zijn reactie duidelijk dat niet alle bladen er dezelfde werkwijze op nahouden. Veel commerciële uitgaven die (vaak kosteloos) aan een geselecteerde doelgroep verzonden worden (de zogenoemde controled circulatiori), stellen minder hoge eisen aan hun kopij. Deze tijdschriften putten hun inkomsten vooral uit advertenties. Onze ervaring is echter dat de meeste opinie- en vakbladen hun kopij serieus beoordelen en zonodig bewerken en van commentaar voorzien. Alleen op die manier kunnen ze de kwaliteitvan hun uitgaven garanderen.

■ Het Nationaal Dictee
Petro Bierman - secretaris VWS, Wageningen

Op 15 december werd ‘Het Nationaal Dictee’ gegeven. Had dat zin? Ja, dat had het. Welke zin? Het toonde aan dat de spelling van het Nederlands erg moeilijk is. Allen die tot voor kort het tegendeel meenden, zijn hiermee voor eens en altijd geloochenstraft. Niemand had nul fouten, zelfs de grootste spelbolleboos niet...

Maar is dit voor ons aanleiding om de spelling dan (dus) maar wat te verbeteren en beter leerbaar te maken? O hemel nee! Jurylid professor Fens schreef: ‘Het is in Nederland met de spelling als in Engeland met de kostscholen: iedereen heeft eronder geleden, maar iedereen acht dat lijden voor zijn eigen kinderen toch het beste.’

Het met dit dictee geleverde bewijs dat de spelling moeilijk is (volgens onze Vereniging voor Wetenschappelijke Spelling, té en bovendien onnodig moeilijk), voegt zich bij het al langer bestaande, maar nog tot weinigen doorgedrongen fenomeen dat dictees vooral voorkomen bij talen met moeilijke en onlogische spellingen zoals die van het Engels en het Frans, maar niet of nauwelijks bij fonologischer spellingen als die van het Italiaans en het Spaans.

Persoonlijk het ik nog een ander bewijs geleverd. Ik heb, met de tv aan, het dictee meegeschreven, en wel in de door de VWS ontwikkelde verbeterde spelling. Doodgemakkelijk was het. Mij ging het in ieder geval, in tegenstelling tot een aantal deelnemers in de zaal, véél te langzaam. Hoeveel fouten? Nul. Geen enkele! Het schreef, zoals elke andere tekst, zo héérlijk weg...

Er is een gezegde: waarom zou je het gemakkelijk doen als het ook moeilijk kan? Was er een onkieser en meedogenlozer afsluiting van het Jaar van het Alfabetisme mogelijk geweest dan met dit Nationaal Dictee?