Meertens-Instituut vraagt vrijwilligers
J. de Rooij - medewerker afdeling Dialectologie
Het P.J. Meertens-Instituut is een onderzoeksinstituut van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Het houdt zich vooral bezig met dialectologie, volkskunde en naamkunde.
Het Meertens-Instituut kan zijn taak niet naar behoren verrichten zonder de hulp van vrijwilligers die gegevens verschaffen over de te bestuderen onderwerpen. De afdelingen Dialectologie en Volkskunde zenden daartoe ten minste eenmaal per jaar een vragenlijst uit van vier bladzijden of meer; bij het naamkundig onderzoek heeft het ‘vrijwilligerswerk’ een ander karakter.
De dialectologische vragenlijsten hebben betrekking op de dialecten van Nederland, met inbegrip van de Friese dialecten (niet de Friese taal als zodanig), en die van Nederlandstalig België. Er wordt gevraagd naar het dialectwoord voor een bepaald Nederlands woord of begrip, de vertaling in dialect van een Nederlandse zin, het al dan niet voorkomen in het dialect van een bepaalde zinsconstructie, enzovoort.
Het gaat hierbij om het dialect zoals dat nu normaal gesproken wordt in de plaats waarvoor de vragenlijst wordt ingevuld. Dat zal wel niet precies hetzelfde zijn als het dialect van bijvoorbeeld vijftig jaar geleden. Talen veranderen, dialecten ook. Het is goed dit uitdrukkelijk te zeggen, want je hoort wel eens dat er tegenwoordig geen ‘echt’ of ‘goed’ dialect meer wordt gesproken. Dan zouden de vragenlijsten alleen maar ingevuld kunnen worden door mensen die een vrij hoge leeftijd bereikt hebben, en dat is beslist niet de bedoeling.
In de volkskundelijsten gaat het om zeer gevarieerde onderwerpen, die altijd betrekking hebben op het dagelijks leven van vroeger en nu, in het gezin en daarbuiten. Zo zijn de laatste jaren bijvoorbeeld aan de orde geweest: het broodverbruik, de inmaak, de indeling en inrichting van de woning, maar ook feesten en blaasmuziekverenigingen. Het volkskundig onderzoek heeft alleen betrekking op Nederland.
Het Meertens-Instituut heeft momenteel nog zo'n duizend medewerkers, verspreid over heel Nederland en Vlaanderen. Dat lijkt misschien veel, maar het is in feite veel te weinig. Het medewerkersbestand veroudert snel; er gaan veel medewerkers af en er komen er te weinig bij. Dat blijkt wel uit het feit dat het aantal ingevuld terugontvangen vragenlijsten in vijftien jaar met bijna de helft is verminderd. Vandaar deze oproep. Wilt u eens overwegen of u voor ons dialect- en/of volkskundelijsten kunt invullen? Of kent u misschien iemand die dit zou kunnen doen?
Het is niet zo dat degenen die onze lijsten invullen, dat allemaal ‘op eigen kracht’ doen. Velen halen de gevraagde gegevens bij anderen die goed op de hoogte zijn van het dialect of van de gebruiken in een bepaalde plaats. Ook al bent u dus zelf geen dialectspreker of kenner van het dagelijks leven in uw woonplaats, u kunt misschien toch - met behulp van mensen die u kent - onze vragenlijsten invullen.
Het is vrijwilligerswerk. Het kost tijd (geen geld: u krijgt antwoord-enveloppen) en wij kunnen u geen vergoeding geven. Wel ontvangt u jaarlijks ons contactblad en wordt er af en toe een ‘open dag’ op het instituut georganiseerd. Ook kunt u onze publikaties tegen gereduceerde prijs verkrijgen.
Als u voelt voor deze vorm van medewerking aan het wetenschappelijk onderzoek naar de Nederlandse dialecten, gewoonten en gebruiken, of verdere inlichtingen wenst, kunt u zich wenden tot het P.J. Meertens-Instituut, t.a.v. de heer H.J. Beekveldt, postbus 19888, 1000 GW Amsterdam; telefoon 020-234698. (Het instituut is gevestigd aan de Keizersgracht 569-571.) Is de heer Beekveldt afwezig, dan zal ook een van de medewerkers van de afdelingen Dialectologie of Volkskunde u graag te woord staan. Bij voorbaat dank.
Auteursrechtelijk beschermd