De Woordenaar
Slecht nieuws
J.J. Bakker
Voor taalspelletjes heb ik bepaald een zwak, reden waarom ik een tijdje geleden aandacht besteedde aan de Tom Swiftie (de spreuk van het type ‘Dat been moet eraf, zei de chirurg botweg’). Het desbetreffende artikel bracht heel wat pennen van lezers in beweging. Het grootste deel van de Tom-Swiftie-oogst werd afgedrukt in Onze Taal van december 1985. Maar ook daarna kwamen er nog reacties binnen. Daaronder bevond zich een curieuze brief van David Bloch uit Den Haag, die een nieuwe variant beschreef en overvloedig illustreerde. Het gaat om vondsten als ‘De tabakshandelaar is de sigaar’, een tweedelig zinnetje dus, bestaande uit een beroep en een bijpassend werkwoord of werkwoordelijke uitdrukking.
De briefschrijver had zich laten inspireren door een (niet nader genoemd) kranteartikel. Zijn variant is inderdaad niet nieuw. Een paar jaar geleden bestonden er al parels als ‘De portier klapte dicht’ (van Ivo de Wijs), terwijl het Engelse standaardwerk The Oxford Guide to Word Games melding maakt van een taalspel dat er veel op lijkt. Het is bedacht door Laurence Urdang (de hoofdredacteur van de Amerikaanse ‘Onze Taal’, met wie Onze Taal een interview had dat binnenkort verschijnt in uw maandblad) en komt erop neer dat men voor een gegeven beroepsbeoefenaar een passend einde moet verzinnen: de pedicure ‘defeated’ en Superman ‘dismantled’.
Onderstaande lijst van ‘leedspreuken’ ('t beestje moet toch een naampje hebben) is een selectie uit de bijdragen van David Bloch, aangevuld door mij. Mocht u op ideeën komen, laat ze ons dan weten.
| - | De A.A. is op de fles |
| - | De acrobaat is over de kop gegaan |
| - | De badmeester kan het hoofd niet meer boven water houden |
| - | De ballonvaarder is door de mand gevallen |
| - | De beul legt het bijltje erbij neer |
| - | Voor de bioscopen valt het doek |
| - | De boer is uit het veld geslagen |
| - | De brandweerman is uitgeblust |
| - | De breister voelt zich in de steek gelaten |
| - | De classicus is aan het eind van z'n Latijn |
| - | De DSM zit op hete kolen |
| - | De elektricien is de draad kwijt |
| - | De herenmode is de das omgedaan |
| - | De hyacintkweker is het in zijn bol geslagen |
| - | De kaarsenmaker zit slecht in z'n slappe was |
| - | De kogel is door de kerk |
| - | De KLM zit aan de grond |
| - | De knoflookkweker moet op z'n tenen lopen |
| - | De kousenfabrikant ziet er geen gat meer in |
| - | De lijmfabrikant zit onder de plak |
| - | De machinist is uitgerangeerd |
| - | De masseur begint 'm te knijpen |
| - | De metselaar staat met z'n rug tegen de muur |
| - | De naaister stikt |
| - | De nettenboeter moet de eindjes aan elkaar knopen |
| - | De padvinder wordt de laan uitgestuurd |
| - | De poelier is het haasje |
| - | De reisleiders staan op de tocht |
| - | De scheepswerf staat op de helling |
| - | De schoorsteenveger staat op straat |
| - | De skiffeurs zijn uitgeroeid |
| - | De firma Tefal heeft panne |
| - | De typiste vertikt het |
| - | De wegwerker is uitgeteerd |
| - | De werkster is tot stof weergekeerd |
| - | De wielrijder kan niet meer rondkomen |
| - | De woordenaar is uitgepraat |
Auteursrechtelijk beschermd