Onze Taal. Jaargang 55

[p. 79]

ParlemenTaal

C.A. van Beurden en L.J.M. Rutten, parlementsstenografen

Brutaal?

Bij een debat over de Leegstandwet werd een motie ingediend, waarin sprake was van ‘de voorgestelde partiële invoering’ van die wet. De staatssecretaris herinnerde zich kennelijk, dat enige maanden tevoren een motie was aangenomen, waarin er bij de regering op werd aangedrongen het gebruik van eenvoudig en helder Nederlands te bevorderen. Hij zag zijn kans schoon en merkte fijntjes op, dat men misschien beter van gedeeltelijke invoering zou kunnen spreken. De voorzitter haakte hier onmiddellijk op in en zei: ‘Als het om schriftelijke vragen was gegaan, had ik het al eigenhandig gecorrigeerd, ik bedoel: gewijzigd. In moties ben ik echter iets minder brutaal.’ De heer Dolman grijpt inderdaad wel eens in als het om taal gaat. Wij vinden dat hij dat wel wat meer zou mogen doen, maar goed, hij moet al op zoveel dingen letten en hij zal er zijn redenen voor hebben om in dezen terughoudend te zijn. Zijn ‘brutaal’ was dan ook een humoristische overdrijving.

De indiener van de motie nam de wijziging graag over, maar gaf de staatssecretaris lik op stuk: ‘Ik wil alleen wel opmerken dat de staatssecretaris in zijn toelichting steeds spreekt over partiële invoering.’ De spijker op de kop! Die toelichting was een regeringsstuk, opgesteld door departementsambtenaren, en zulke stukken wemelen van vreemde woorden, vakjargon, afkortingen en verschrikkelijke zinscontructies. Kamerleden nemen dat taalgebruik over. Vaak doen ze dat klakkeloos, soms zijn ze ertoe gedwongen omdat anders een debat op basis van de stukken vrijwel onmogelijk wordt. Wat ons betreft, mogen ze zo brutaal zijn er bij herhaling op te wijzen, dat departementsambtenaren hun kundigheid ook kunnen demonstreren in eenvoudig en helder Nederlands.

Academisering

Geen enkel woordenboek geeft de betekenis van het werkwoord waarvan dit zelfstandige naamwoord is afgeleid, maar het bestaat! Het komt voor in regeringsstukken en er is zelfs een commissie voor. Het zal wel betekenen: academisch maken. Daarbij blijft in het midden of bedoeld is: onderbrengen bij een universiteit of hogeschool, schools maken of theoretisch maken. Het geeft niet, want elke betekenis kan van toepassing zijn op kamerdebatten, gebaseerd op regeringsstukken waarin zinnen voorkomen als:

‘Als een rode draad loopt door al deze nota's het bijzondere belang voor de volksgezondheid van een versterkte extra-murale gezondheidszorg en de noodzaak deze versterking zo veel mogelijk verder te intensiveren.’

‘Naast versterking van het universitaire wetenschappelijk potentieel bepleit ook dit rapport de vorming van een werkveld bestaande uit een academische werkplaats eerstelijnsgezondheidszorg (AWEG) en diverse samenwerkingsrelaties tussen universiteit en gezondheidszorgveld ten behoeve van de basisarts.’

‘Gelet op de primaire functie van de UHP als universitaire praktijk en intensief geaffilieerde praktijken ten behoeve van de vakgroep huisartsgeneeskunde, naast uiteraard haar functie als huisartspraktijk ten behoeve van de patiëntenzorg ligt het voor de hand hier een koppeling te leggen met het artspersoneel van de vakgroep huisartsgeneeskunde.’

‘Voor zover het kosten uit patiëntenzorg betreft worden deze derhalve voldaan uit het normale tarief. Er zijn, voor zover in een UHP huisartsverrichtingen worden gedaan, geen kostenfactoren aanwijsbaar welke niet zullen spelen in een normale praktijk. Er is daarom geen reden af te wijken van de voor huisartsverrichtingen geldende honorariumstructuur en tarieven voor verrichtingen.’

‘Bij het hanteren van een genormeerd maximumrisico voor de instelling, kan een detail-toetsing van huisvestingsvoorstellen door O & W achterwege blijven. De instelling zal zich door inschakeling van huisvestingsdeskundigheid uiteraard dienen te vergewissen van de doelmatigheid en doeltreffendheid van de huisvesting.’

‘De eerste ondergetekende heeft in de beleidsvoornemens taakverdeling en concentratie aangekondigd dat, zowel ten aanzien van de versterking van het eerstelijnsaspect in de opleiding tot basisarts alsook ten aanzien van het contact met de praktijk van de ambulante geestelijke gezondheidszorg op basis van een zwaartepuntenbeleid ruimte wenst te creëren voor vernieuwingen op dit gebied.’

Deze voorbeelden zijn ontleend aan een brief van de minister van Onderwijs en Wetenschappen en de staatssecretaris van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur aan de Tweede Kamer. Hier helpt het plaatsen van wat meer komma's niet. De commissie waarop gedoeld werd, is de Commissie academisering in de eerstelijnsgezondheidszorg en ambulante geestelijke gezondheidszorg in Zuid-Limburg, de zogenaamde commissie-Sikkel. Ten departemente was er kennelijk geen taalcommissie-zeis!

Uitspraken van de maand

* Ik ben niet onblij met het antwoord.

* Het was Mozes die de wetgeving op papier zette.

* Daar heeft geen kat over gekraaid.