Onze Taal. Jaargang 55

De Toren van Babel
Wie zijn broer?

H. Heestermans

De fles werd opengetrokken en zorgvuldig schonk mijn gastheer de wijn in het glas. Klok, klok, klok. ‘Dat leren we 'm wel af’, zei hij, en bij het toosten: ‘Dat we 'm nog maar lang mogen lusten’. ‘Krijgen zal wel gaan’, vulde zijn vrouw aan. Ze was een kenner van haar man. Ze waren vijfentwintig jaar getrouwd.

Ik had ze vaker gehoord.

Toen ik zwaar verkouden en dus blaffend in een winkel stond: ‘Nog één nachtvorstje, meneer’. Of: ‘Ik denk niet dat u de nieuwe aardappels nog haalt’. Als je erop let, wemelt het ervan.

Bij mijn zondagse wandeling door de Leidse Hout hoorde ik een zestienjarig meisje tegen een leeftijdsgenootje zeggen: ‘Als ik zo lelijk was als jij hing ik me op’. En toen ik in een gezelschap scheikundigen de term lexicale semantiek liet vallen, reageerde een van de aanwezigen, een ontwikkeld man toch, met: ‘Wie zijn broer?’

De man die bij de grootgrutter voor mij bij de kassa stond, met een cheque wilde betalen en geen pen bij zich had, vroeg aan de caissière: ‘Mag ik uw pen even vasthouden?’

Bij de melkhandel - u ziet hoe nuttig het is voor een lexicograaf om zelf boodschappen te doen - voegde het winkelmeisje een moeder die met een huilend kind de overvolle zaak binnenkwam toe: ‘Heb je d'r nou weer geknepen?’ Ze kenden elkaar gelukkig.

Ik verzamel ze. Ik weet er geen naam voor. Ik weet zelfs niet of ze een gemeenschappelijke noemer hebben. Het zijn uitroepen en vragen.

Ben je van de trap gevallen? Je hebt ook lang geen kam meer gezien. De zegen van Petrus en de wind van achteren, 't Is zeker hoog water? Is het koud boven? Bij gevallen muntstukken: Je hoeft ze niet te zaaien, ze komen toch niet op. Ze breken niet, ze zijn goed gemaakt.

Melige, volkse humor.

Ik mag dat wel.

Nieuwe ouders als neologismen

Een draagmoeder is een vrouw die voor een ander een kind baart. Dat weet u. Het woord is al weer een paar jaar oud. Zij werd ook wel donormoeder genoemd, maar dat woord lees je nergens meer. Een eendagsvlieg, zoals zoveel neologismen. (Vorig jaar trof ik gedurende enkele weken zeer frequent het woord systeemzwarte in de krant aan, in de context van de Zuidafrikaanse apartheid. Ik voorspelde het een grote toekomst - en het wordt niet meer gebruikt. Hoe zal het met Camperts eetlezen gaan?) De draagmoeder doet het voor niets, dragen en baren. De huurmoeder niet, zoals het woord zegt. Maar hoe zit het met de leenmoeder? Vraagt zij geld? In elk geval wordt er vaak een baringscontract afgesloten tussen draag-, donor-, huur- of leenmoeder en de wensouders, die het kind willen. De wensmoeder is meestal onvruchtbaar of mag om medische redenen niet zwanger worden.

De nieuwste ouders zijn de NON-ouders. NON is een Engelse (of Nederlandse) afkorting. Mensen van rond de veertig die moeten beslissen of ze al dan niet kinderen willen hebben.

Now or Never.

Nu of Nooit.