Onze Taal. Jaargang 54

Opschriften

Petronella J. Elema - Groningen

In 1869 verscheen, van de hand van J. van Lennep en J. ter Gouw, Het boek der opschriften; eene bijdrage tot de geschiedenis van het Nederlandsche volksleven. Het is een schitterende verzameling, van volkskundig en (naar ik aanneem) ook van taalkundig belang. Wat ik me nu afvraag: zou een volkskundige, linguïst of socioloog uit 2069 enig idee hebben van ònze opschriften? Ik overweeg al enige tijd om die te gaan verzamelen, maar misschien zijn er al lang mensen mee bezig. Een aantal voorbeelden van het door mij bedoelde soort teksten zal mogelijk verhelderend werken.

Zo vindt u onder andere op schaaltjes en asbakken uit de souvenirwinkel:

- De man brengt het in met lepels, de vrouw geeft het uit met schepels

- Dankbaarheid is een bloem die in weinig tuinen bloeit

- Van het concert des levens krijgt niemand een program

Op tegeltjes in de vestibule of in de

[p. 165]

huiskamer tref je wel eens aan:

- Wie hier als vriend naar binnen gaat, komt nooit te vroeg maar steeds te laat (of een alternatieve versie, met ‘binnenhuppelen’)

- Oost West, thuis is 't ook niet alles

De hedendaagse stickers komen waarschijnlijk niet allemaal in aanmerking voor opname in de collectie. Een paar die mij wel aanspreken:

- Gut, jongen, werk jij hier? En je kon zo goed leren

- Voor de koffie niet zeuren

- Je hoeft niet gek te zijn om hier te werken, maar het helpt wel

Verwant daaraan zijn de stickers (of zelf bijeengeplakte teksten) op auto's:

- Zo'n Eendje is er maar eentje

- Als u dit kunt lezen bent u te dichtbij

Bestaan de ouderwetse, in hout gebrande of op linnen geborduurde bijbelteksten nog? Die zouden een eigen categorie vormen. Graffiti zou ik er buiten laten: dat is een verzamelgebied op zichzelf, waaraan al relatief veel aandacht wordt geschonken, van fotoboeken tot sociologische studies (vooral in Engelstalige landen weliswaar).

Het lijkt me geen dure hobby: met een balpen en een paar pakjes systeemkaarten kom je een heel eind. Er zijn allerlei verfijningen denkbaar: achterop de kaart het jaar en de vindplaats noteren bijvoorbeeld en dat herhalen bij opnieuw aantreffen. En hoe rangschik je de collectie: alfabetisch of thematisch? Maak je verwijzingen naar varianten? Verzamel je ook scabreuze teksten (dat hoort er wel bij, lijkt me)?

Heeft iemand nog meer - of andere - ideeën? Ik ben benieuwd...