Vraag en Antwoord
Redactie Onze Taal
Vraag. Toen mijn nota op leesbaarheid werd beoordeeld, kreeg ik een uitslag van een leesbaarheidsformule voorgeschoteld, met de opmerking dat mijn tekst slechts begrijpelijk zou zijn voor academici.
Antwoord.
Uitslagen van leesbaarheidsformules moeten met gepast wantrouwen in ontvangst worden genomen. Deze formules zijn gebaseerd op oppervlakkige maten, zoals gemiddelde woordlengte en zinslengte. Dit vanuit de vooronderstelling dat een tekst moeilijker is naarmate de woorden en de zinnen langer zijn. Maar dit gaat lang niet altijd op. Vergelijk ‘qua’ en ‘verzekeringen’. Bovendien is een lange zin met veel nevenschikkingen vaak gemakkelijker dan een korte zin met veel inbeddingen.
Wanneer u door de uitslag van een leesbaarheidsformule voortaan meer uw lezer voor ogen houdt tijdens het schrijven, dan heeft het toepassen van zo'n formule nog enig nut gehad. Maar hetzelfde kan ook zonder formules worden bereikt. Voor nadere informatie zij verwezen naar het overzichtsartikel Leesbaarheidsformules van de Werkgroep Begrijpelijkheidsonderzoek in het tijdschrift Massacommunicatie 1982, pag. 115-124.
Vraag. Al jaren vecht ik tegen het woord dankzij. Dit woord bestaat mijns inziens niet, want anders zou het wel in het Groene Boekje staan. Omdat dit woord daar niet in staat, moeten we dank zij spellen. Kunt u deze zienswijze ondersteunen?
Antwoord.
Nee. Het feit dat een woord niet is opgenomen in het Groene Boekje is geen argument. In deze Woordenlijst der Nederlandse Taal uit 1954 staan wel meer woorden niet vermeld, bijvoorbeeld ‘bijvoorbeeld’. De twee woorden ‘dank’ en ‘zij’ mogen aaneengeschreven worden omdat ze samen als voorzetsel fungeren, dus dankzij.
Vraag. Wat moet het zijn: Gisteren kwamen een aantal mensen op bezoek of Gisteren kwam een aantal mensen op bezoek? Het woord ‘aantal’ is enkelvoud, maar ‘mensen’ is meervoud. Is hier geen duidelijke richtlijn te geven?
Antwoord.
In dit type constructies heeft ‘een aantal’ de betekenis van ‘enkele’. Daarom is ‘kwamen’ zeer goed te verdedigen. Strikt grammaticaal geredeneerd is ‘aantal’ de kern van het onderwerp, en zou het dus ‘kwam’ moeten zijn. Maar wanneer we het hedendaags taalgebruik bekijken, zien we dat de constructies met de persoonsvorm in het meervoud steeds meer terrein winnen. Er is geen enkele reden om deze terreinwinst negatief te beoordelen. Wanneer u schrijft een aantal mensen kwamen, zal de corrector van Onze Taal geen grammaticale ‘verbetering’ aanbrengen.
Auteursrechtelijk beschermd