Een On-woord (9): Crisical
Robert-Henk Zuidinga - free-lance journalist, Amsterdam
't Is voor muziekliefhebbers haast niet meer bij te houden. Ik heb het niet over ska en funk, neo-rock en sympho-pop, kortom het hele new wave-gebeuren. Dat is tegenwoordig weer heel goed uit elkaar te houden, sinds Sky-channel het kabelnet is komen verrijken en elke zuil de nieuwer dan nieuwste videoclips importeert, ter vulling van de bewegende Arbeidsvitaminen.
Het gaat om een wat bezadigder front, dat waar opera en operette eeuwenlang geheerst hebben; een rust en overzichtelijkheid die pas eind vorige eeuw werd doorbroken door de opkomst van de musical (een verkorting van musical comedy).
De eerste musical, The Black Crook, ging in 1866 in New York in première; ter vergelijking, de eerste opera's werden opgevoerd rond 1600, de operette bloeide op in de achttiende eeuw. Dat heeft geen mens ooit als een schraal cultuuraanbod ervaren, tòt in de jaren '60, in the age of Aquarius, de universele liefde en de flower-power over ons vaardig werden. Op het muzikale vlak leidde dat onder meer tot Hair, een vernieuwende muziekshow die dan ook de omschrijving roek-musical meekreeg.
Niet lang daarna schreef Pete Townsend voor zijn groep, The Who, het avondvullende stuk Tommy: een pop-opera. Een genre met toekomst, want vele andere zouden volgen, waarvan de bekendste Jesus Christ Superstar en Evita werden. En inmiddels draagt ook Nederland - nooit te beroerd om ergens bij achter te lopen - een steentje bij. In de pers verscheen de aankondiging dat een musical gebaseerd ging worden op leven en werk van Jan Cremer, ongetwijfeld na afwijzing van een lange lijst andere onderwerpen. Dit bruisende geheel werd gepresenteerd als rockerette. Maar het blijkt nog leuker te kunnen. Het eeuwige talent Seth Gaaikema brengt een nieuw theaterprogramma, 't Orakel, dat hij de toelichting ‘een lichtvoetige crisical’ heeft meegegeven. Wat daarvan te verwachten? Nog een citaat uit de toelichting: ‘Cabaret op vaudeville-klanken. Crisis op musical-melodieën.’
Wat een eenvoud! Je neemt oude musicalkrakers, voorziet die van nieuwe, crisiskritische teksten en noemt dat ‘crisical’.
Zelfs Seth, ons levende rijmwoordenboek, heeft wel eens een betere inval gehad.
Auteursrechtelijk beschermd