Onze Taal. Jaargang 54

[p. 37]

Reacties

Oluwadare is de naam...
Dr. Karel Roskam politiek commentator VARA, Bussum

‘Hoe noemt U een bewoner van El Salvador?’, vraagt P.M. Kaashoek in Onze Taal van februari/maart 1985 op blz. 30. Hij constateert dat de journalist ten aanzien van het buitenland elke dag te maken heeft met schrijf- en spelmoeilijkheden. Inderdaad: vooral ook met de spelling van persoonsnamen. Met Arabieren, Chinezen en Russen is het ongetwijfeld moeilijk: hun namen moeten worden overgeschreven uit een ander alfabet met andere lettertekens. Maar met het eigen alfabet, met dezelfde lettertekens die alle andere landen gebruiken, hoeft er geen enkel probleem te zijn. Ten aanzien van Europeanen en Noordamerikanen gaat het vanzelf: hun namen worden geschreven zoals die vermeld staan in de burgerlijke stand of in soortgelijke registers. Maar met de namen van Aziaten en Afrikanen wordt geknoeid: Sukarno wordt Soekarno, Kaunda wordt Kaoenda. Als reden wordt opgegeven dat de Nederlanders de ‘u’ niet zullen uitspreken als ‘oe’. Waarom spellen we de naam van de Salvadoraanse president dan niet als Doearte? En waarom schrijven we dan ook niet: Troemen, Tsjurtsjil, Ronalt Rekun, Djessie Djekson en Markaret Zetsjer?

Die namen schrijven we net zo als de dragers dat zelf doen - ook al kunnen Nederlanders die buitenlandse spelling niet vanzelf goed uitspreken. Dus moeten wij ook de Aziatische en Afrikaanse persoonsnamen schrijven zoals de Aziaten en Afrikanen dat zelf doen.

De koloniale tijd moeten we nu achter ons laten: toen kon de blanke mevrouw tegen de aanstaande huisbediende nog zeggen: ‘Jij heet Oluwadare? Uitstekend, maar ik noem je van nu af aan John!’

Gehun
C.J. de Jonge - Peize

Naar aanleiding van de discussie over ‘hun’ in onderwerpsfunctie tussen J. de Rooij en L. Van Nigtevegt op blz. 4 van het januarinummer, wil ik de lezers de volgende kleine observatie voorleggen.

Mijn dochter (getogen in het Drentse dorp Peize, maar met veel contacten in de stad Groningen) laat regelmatig ‘hun’ in onderwerpspositie vallen. Meestal laten de ouders dit passeren, en soms corrigeren zij. (‘Foei’, helpt toch niet!) Onlangs gebeurde het enige juiste: we vroegen haar waarom ze dit zo deed. Antwoord: ‘Het gaat toch niet over meisjes alleen?’

Misschien toch geen dialectisme of westers verschijnsel (daar komt het vaker voor) maar een (zelfbedachte) regel? Een noodzakelijk geachte precisering?

Langlaufen
P. v.d. Velde - Roderwolde

In het artikel ‘Nieuwkomers’ schrijft de heer Riemer Reinsma in het januari-nummer 1985 op blz. 8 dat de verledentijdsvorm ‘langlaufde’ in strijd zou zijn met de uitspraakregel dat een stemloze medeklinker op het eind van de werkwoordstam wordt gevolgd door de uitgang -te. Hij schrijft: ‘Langlaufte dus? Helemaal zeker is dat niet. Buitenhuis heeft namelijk één strohalm om zich aan vast te grijpen: volgens Van Dale wordt het werkwoord gannefen vervoegd als gannefde, gegannefd.’

Maar we schrijven toch óók:

schaaf	- schaafde
laaf	- laafde
beef	- beefde
klief	- kliefde
belief	- beliefde
geloof	- geloofde
doof	- doofde
schroef	- schroefde
verf	- verfde enzovoort?

Of bedoelt de heer Reinsma een stemloze medeklinker midden in het werkwoord? Dan is de formulering van de uitspraakregel hierboven niet helemaal juist.

Naschrift
Riemer Reinsma

Ik heb de regel inderdaad te ruim geformuleerd. Het ging mij alleen om werkwoorden die ook in de infinitiefvorm een stemloze medeklinker (zoals p, k, f) aan het eind van de stam hebben.

Oxide/oxyde
Dr. W.J. Nijveld - Amsterdam

In het oktobernummer 1984 op blz. 141 neemt de heer Visser het woord ‘geoxideerd’ op in een lijst praktijkvoorbeelden van schrijfproblemen met -i- en -ie-. Over dit woord ‘oxyde’ kan worden opgemerkt, dat het in de chemische vakwereld (bijna) altijd als ‘oxide’ wordt gespeld, terwijl daarbuiten (volgens het Groene Boekje) meestal ‘oxyde’ wordt geschreven. Toen de nieuwe spelling in 1954 werd ingevoerd, werd er door de chemische vakwereld op gewezen, dat men hier te maken heeft met een verbinding van twee elementen, die op dezelfde wijze is opgebouwd als soortgelijke verbindingen, zoals chloride, sulfide, hydride, Carbide enz. Het was dus niet logisch een uitzondering te maken voor ‘oxyde’. Hierbij wordt dus ‘oxygenium’ verkort tot ‘ox’ en niet tot ‘oxy’. Zou men ‘oxy’ nemen, dan moet de verbinding een ‘oxy-ide’ worden. Voorts mag nog worden bedacht dat er ook ‘oxo’-verbindingen bestaan.

De spelling ‘oxide’ is ook aangehouden in de (officiële) Regels voor de Nomenclatuur van de Anorganische Chemie (laatste druk 1983).

Al deze zaken zijn buiten de chemische vakwereld blijkbaar nooit doorgedrongen; we hopen dat dit alsnog moge gebeuren.