Onze Taal. Jaargang 52

Natuurlijk?

‘Ook de gedachte aan één internationale hulptaal - het Engels natuurlijk - maakt in ons konservatieve taalgebied nog weinig vorderingen’, stelt prof. P.C. Paardekooper vast (‘Onze Taal’, januari 1983). Wie dit zegt ‘ziet niet in dat je als demokraat de lasten van de meertaligheid billijk moet verdelen’. Dus niet 10% van de wereldbevolking die van huis uit Engels spreekt - welk soort Engels eigenlijk? - van de taallast vrijstellen ten koste van de 90% die hem maar moet dragen! Tien procent een taalprivilege in de schoot werpen met het risico van taaldiscriminatie voor negentig procent die andere talen spreekt? ‘Sociaal misbruik’ van het Engels om met Paardekooper te spreken.

Wèl natuurlijk is voor internationaal gebruik een taal te nemen die ieders moedertaal zo dicht mogelijk benadert, veel dichter dan het Engels kan. Dit doet het Esperanto, omdat kinderen het op school spelenderwijs kunnen leren - als hun moedertaal - en omdat het ieder die het gebruikt in dezelfde positie plaatst - als bij de moedertaal. Zowel het vlotte leren als de gelijkwaardigheid der gebruikers is te danken aan het ten onrechte verguisde feit dat het Esperanto een kunsttaal is (een zeer goede overigens).

Dat het Engels wel en het Esperanto geen furore maakte, is te wijten aan het bestaan van twee vicieuze cirkels. De eerste: het Engels wierp nut af omdat het als taal van het machtige koloniale Britse koninkrijk op de hele wereld al werd gesproken. Daarom werd het meer en meer ingevoerd op de scholen, waardoor het nut nog toenam. Enzovoort. De tweede vicieuze cirkel: het Esperanto werd weliswaar als wereldtaal ook overal op de wereld geleerd en gebruikt, maar niet genoeg om veel nut af te werpen. Hierdoor werd het niet ingevoerd op de scholen en kon het nooit erg nuttig worden. Enzovoort. Wanneer het onderwijsbeleid beide vicieuze cirkels zou doorbreken door

[p. 77]

het Esperanto voor te schrijven als eerste vreemde taal en het Engels aan te bieden als keuzetaal naast andere talen, dan zou dit een leerrendement van rond 80 procent opleveren en de internationale communicatie een zeer hoog rendement bezorgen, vrij van discriminatie.

Het Engels is en blijft een moeilijke, volksgebonden, nationale taal, die in veel dialecten wordt gesproken, terwijl het Esperanto is gemaakt als wereldtaal, wordt gesproken als een levende taal en in 96 jaar nog niet is uiteengevallen in dialecten. Volken die er dialecten van maken, zijn er niet.

Dat wij geen taalcultuur hebben en de Fransen wèl, komt omdat wij onze kinderen veel vreemde talen leren en de Fransen dit niet doen. Het Esperanto kan deze verwaarlozing van het Nederlands opheffen en tegelijkertijd de internationale communicatie discriminatievrij op een hoger peil van beheersing brengen.

Het wachten is op een verstandig onderwijsbeleid.

G.F. Makkink

Wageningen