Onze Taal. Jaargang 52

Het Rijmschap

dichtte de echtgenote van Doren-
bos: ‘Er was eens een groot man
in China. De megafoon riep luis-
ter hierna. En plots kwam door
de lucht een heel nieuw gezucht.
Toen zong iedereen hallelujah’.

Deze limerick is interessant (geen kenmerk van limericks) door het oneigenlijk gebruik van de versvorm. Engelse limericks kunnen geestig zijn, en doorgaans voldoen ze aan de eisen. Nederlandse limericks zouden geestig kunnen zijn en technisch ook deugdelijk. Eens kwam ik zo'n exemplaar tegen; het eindigde met de regel Bleek de deken het kussen te laken. De taal verleent alle medewerking.

In de regel echter worden limericks hier geschreven door crétins. Vele Nederlanders spellen de naam met twee m's, en gebruiken die voor alles wat lollig en vier- of vijfregelig is. De beter geïnformeerden begaan die fouten niet: ze beperken zich tot klunzig metrum, moeizaam rijm en kreupele taal. Zo'n met de tang verloste flauwiteit wordt geciteerd, vaak opgenomen in blad of boek, en per definitie geinig verklaard. De makers zijn dat dus ook. Er schijnt zelfs een vereniging van zulke typen te bestaan, waarvan destijds de voorzitter reageerde op een column van Scheepmaker:

Een ollekebolleke schrijver / Begon
eens met schroom en ijver / Aan een
limerick / Maar plots riep hij: ‘Stik! /
De limerick is toch een blijver!’

Dat woord plots is symptomatisch. We ontmoetten het al in het even onbeholpen vertelsel bovenaan. Waarom is dat dan interessant? Omdat het evangeliseert: bij mijn weten was dat in deze vorm nog niet eerder gedaan. De limerick is naar zijn aard frivool. Het metrum en het rijmschema leggen dit karakter op - de traditie wekt dienovereenkomstige verwachtingen bij de eerste aanblik. Natuurlijk, een man met een gedeukte hoge hoed op kan een preek of treurdicht debiteren.

Ideologische limericks zijn denkbaar, evenals mystieke en liefdeverklarende. Ik durf niet op hun ontstaan te hopen, hoe amusant ze ook zouden zijn. Het blijft tobben met die vorm.

[p. 13]

 

Een dame grijpt in haar tasje

 

En betaalt enige maandlonen aan de

 

kassa

 

Van de bontjassenzaak

 

Maar eens komt de wraak

 

Van de getergde arbeidersklasse

 

 

 

H.H. Polzer

•

Hèhè, eindelijk mocht ik van de hoofdredacteur eens op reportage! Ik kocht een bandrecorder, leende een ruitjespet, huurde een two-seater en raasde richting Hilversum. Ik reed door (er was eens een vrouwtje in) Diemen, passeerde (een loslippige dame uit) Muiden, verliet de grote weg bij (een beduimelde liftster te) Laren en stopte bij het Lichte Muziek-Paviljoen van Hilversum 3. Zonder twijfel vraagt u zich af wat ik uitgerekend dáár te zoeken had. Ik wilde Frits Spits interviewen, de uitvinder en dagelijkse voorlezer van de z.g. poplimerick. Een staaltje:

Ergens in een dierentuin, waar maar
wat wordt aangeklooid,
zaten eens twee grote apen, zo maar bij
elkaar gekooid.
Zij voerden samen een heftig gesprek,
de één zei tegen de ander: ‘Zeg luister
eens, Jack,
ik vlooi jouw rug, als jij dan mijn Pink
Floyd.’

De heer Spits bleek een kleine, vroeg-oude, sterk transpirerende discjockey te zijn. Het declameren van door luisteraars ingezonden limericks als de bovenstaande was hem aan te zien. Uit deernis verruilde ik mijn voorgenomen felle toon voor een meer luchtige aanpak.

Het Rijmschap: Meneer Spits, waarom doet u dit ons volk aan?

Frits Spits: Om de luisteraar de gelegenheid te geven op een creatieve manier aan mijn programma mee te werken.

Het Rijmschap: Hahahahahaha!

Sorry, meneer Spits, dat gelach knip ik straks uit de band, hoor! Eh... slechts éénmaal heb ik in uw programma een limerick gehoord die vormvast was en slechts tweemaal heb ik een limerick gehoord die grappig genoemd kon worden. Hoe...

Frits Spits: Oh, maar het gaat mij niet om limericks; het gaat mij om poplimericks. Vorm en inhoud doen niet terzake, als het rijmschema aabba is, ben ik al dik tevreden.

Het Rijmschap: (afsluitend) Dankuwel, meneer Spits.

Frits Spits: (spits) Wilt u misschien zo vriendelijk zijn om even te helpen met het dragen van de postzakken?

Naar lichaam en geest gebroken stapte ik twee uur later in mijn huurwagen. ‘De limerick woekert voort’, mompelde ik, ‘en waar de limerick bloeit, groeit nooit meer iets anders.’

Ivo de Wijs