Onze Taal. Jaargang 52

[p. 4]

Reacties

De Vierkantjes en het Engels

Van de voorbeelden van in het Nederlands ingeburgerde Engelse woorden, die geen Engels zijn (zie het november-nummer van vorig jaar) zijn er enkele evident, zoals smoking, dancing, five o'clock. Ik mis tot mijn spijt het via Frankrijk naar België ingeslopen living voor woonkamer.

Tenzij de woorden ‘tearoom’ en ‘detective’ in verkeerde betekenis worden gebruikt - maar dan moeten we de context kennen - zijn ze allebei goed Engels.

Tea room is volgens The Universal English Dictionary van H.C. Wyld (weliswaar als tea-room geschreven) ‘Restaurant in which tea, coffee and light refreshments are obtainable; room in hotel etc., set apart for tea.’

Hetzelfde woordenboek geeft voor detective: ‘A police-officer engaged in the special work of investigating criminal cases; esp. one who belongs to the c.i.d.: any person who undertakes to do such work.’

Of footing, een goed Engels woord, fout is in het gebruik hier te lande, kan alleen maar uit een voorbeeld blijken.

So long wordt door Eric Partridge (A Dictionary of Slang and Unconventional English) als volgt omschreven en verklaard: So long! Au revoir!: coll.: 1865, F.H.

Nixon. Cf. Ger. so lange (o.e.d.) but more probably, as Weekley's Etymological Dictionary of Modem English suggests, the term is a corruption of ‘salaam’, though Ware's suggested derivation ex the Hebrew ‘Selah’ (God be with you) is not to be wholly ignored.

So long komt ook in dezelfde betekenis voor in The American Thesaurus of Slang (1945).

Een ander voorbeeld van verkeerd gebruikt Engels (of liever Amerikaans) is de ‘drive-in discotheek’ waar o.a. de vara zich aan bezondigt. Een drive-in... is een... waar je met je auto in kunt rijden en activiteiten bedrijven zonder uit te stappen. Voorbeelden zijn de drive-in movie en de drive-in bank. Maar de drive-in discotheek is gewoon een zaal waar een disk-jockey platen komt draaien. Toch is het hier al heel aardig ingeburgerd. Niet zo aardig!

M. Hugenholtz

Roden

Canvassen

(1)

Naar aanleiding van het interessante artikel van de heer Thijs, onder het hoofd ‘Van wentelwiek tot canvassen’ in o.t. van november 1982, moge ik naar voren brengen, dat het woord canvassen nog springlevend is.

Het Engelse woord to canvass betekent niet alleen stemmen werven in de wijken, doch ook klanten werven. Degene die dit doet, heet in het Engels canvasser, dat wil zeggen klantenwerver, acquisiteur.

In Nederlandse scheepvaartkringen zijn de benamingen canvassen en canvasser zeer gebruikelijk. De canvasser trekt er op uit om te canvassen, dat wil zeggen om lading of passagiers te boeken.

Of deze woorden in andere Nederlandse kringen gebruikelijk zijn, is mij niet bekend.

H.F.W. Luiking

Naarden

(2)

Over taalemoties gesproken. Ik merk dat ik het niet goed kan hebben dat de uitvinding van het woord ‘canvassen’ door de heer Thijs geheel ten onrechte aan de P.v.d.A. wordt toebedeeld. Canvassen is een al vele tientallen jaren veel gehanteerde term in vertegenwoordigerskringen.

Als vertegenwoordiger De Vries gaat canvassen, gaat hij ongenodigd op bezoek bij alle potentiële klanten in zijn regio (ook al zo'n vakterm) om te proberen de interesse te peilen voor het door hem te verkopen produkt.

Pere Geib

Eindhoven

‘Voegwoorden’ besproken

(1)

De heer Van der Heijden mag gelijk hebben als hij (in o.t., november 1982) beweert dat koppelende voegwoorden aan het begin van een zin hieraan niets wezenlijks toevoegen. Maar soms zal de tekst door het gebruik van die woordjes aan levendigheid winnen. Misschien wordt het betoog er iets minder beknopt door. En wat dan nog?

Ik zie liever een strikt genomen overtollig woord dan zinnen van 30 tot 40 woorden zoals v.d. H. ze vormt. Echt overbodig en zelfs storend vind ik een breedsprakige aanhef als ‘Telkens wanneer...’ waar had kunnen worden volstaan met ‘Als...’ Want dat éne drieletterige woordje is meer ad rem, minder wollig.

H.E. Kater

Eindhoven

(2)

Naar aanleiding van de vraag van de heer Van der Heijden in het november-nummer twijfel ik sterk aan de juistheid van wat onder te titel ‘Voegwoorden’ wordt geschreven. De hooggenoteerde werken van Nescio, Elschot en Carmiggelt (om er maar een paar te noemen) hebben als kenmerk dat ze beknopt en raak geschreven zijn en toch beginnen veel zinnen met ‘en’ en ‘maar’.

En wat denkt schrijver van ‘En toch.’ ‘En de boeren hebben overwonnen.’ ‘En het geschiedde in die dagen...’ ‘En wat zou dat.’ ‘En, ga je meer.’ ‘Maar vader toch.’?

H.G.M. Hendrikse

Nijmegen

Het dramatisch effect

(1)

Voor het probleem waar mevrouw Daan mee worstelt (o.t. 1982, p. 141) zal wel een eenvoudige oplossing bestaan. Het zal wel geen toeval zijn dat het gebruik van ‘dramatisch’ in de zin van gunstig door een arts geschiedde. De meeste artsen zullen wel Engelstalige vaktijdschriften lezen en daarin treft men vaak de uitdrukkingen ‘dramatic effect’ en ‘dramatic results’ aan, zulks in de betekenis van opvallend (in gunstige zin). In The Concise Oxford Dictionary (van 1963) vindt men onder ‘dramatic’ o.a. de betekenis ‘striking’ aangegeven. Het gebruik van dramatisch in deze betekenis lijkt dus eenvoudig een anglicisme.

H. de Jager

Oss

[p. 5]

(2)

In kringen van medici wordt inderdaad nogal eens gesproken van een ‘dramatisch’ effect (zie het november-nummer van vorig jaar, blz. 141), wanneer daarmee bedoeld wordt: een verrassende en opzienbarende abrupte wending ten goede in het ziekteverloop.

Deze gewoonte is ongetwijfeld ontstaan onder de invloed van de vele Engelstalige vakliteratuur: daarin kom je het woord ‘dramatic’ namelijk geregeld in deze betekenis tegen. Als een patiënt na de toediening van het medicament bezwijkt, spreekt men, merkwaardig genoeg, meestal niet van een dramatisch effect, waarschijnlijk omdat het zelden is uit te maken of de zieke dóór of ondanks de behandeling stierf.

Dat het woord in de regio Rotterdam gebruikelijker zou zijn dan elders, lijkt me hoogst onwaarschijnlijk. Overigens ben ik van mening dat het niet bijzonder handig is, een patiënt met een pil naar huis te sturen en hem daarbij een drama te beloven.

H. Burgemeister

medisch vertaler

Abcoude

‘Duidelijk formuleren’

In o.t. van november 1982 stond een artikel van de hand van Bert Edens, getiteld ‘Solliciteren en selecteren’. De heer Edens, die zichzelf docent communicatievevaardigheden noemt (het streepje zal wel een zetfout zijn; of moest er communicatievaardigheden staan?), pleit in dat artikel onder meer voor duidelijk formuleren bij informatie-overdracht. Wat hijzelf onder ‘duidelijk formuleren’ verstaat, is mij na lezing van het artikel niet erg duidelijk, want het wemelt van de ónduidelijkheden. De vlotte schrijftrant van de heer Edens gaat nogal eens ten koste van de begrijpelijkheid.

Ik zal me beperken tot twee voorbeelden (uit minstens tien). Op blz. 130, onder het kopje ‘Handschrift’ staat:

Er (=het) is een wijd verbreid (=wijdverbreid) misverstand dat sollicitatiebrieven geschreven moeten worden, omdat daardoor de persoonlijkheid van de schrijver zou blijken.

Pas enkele regels verder blijkt, dat Edens bedoelde met de hand geschreven.

Op blz. 129 onder het kopje ‘Bedenkelijk selectiemiddel’ zegt Edens:

Stijl, vormgeving en taalgebruik (van een sollicitatiebrief) zijn zo weinig genormaliseerd, dat (...)

‘Normaliseren’ betekent volgens Van Dale (uitgave 1976) ‘regelen volgens een bepaald stelsel, in overeenstemming brengen met een norm’. Als er één type brieven is waarvoor normen bestaan, dan is het wel de sollicitatiebrief! Maar kennelijk bedoelt Edens iets anders, en gebruikt hij het woord ‘normaliseren’ in de betekenis van ‘weer normaal maken’, zoals in: ‘de betrekkingen tussen beide landen werden genormaliseerd’. Echter ook die betekenis past hier niet.

De heer Edens heeft terecht bezwaar tegen spelfouten, verschrijvingen en taalfouten. Toch trof ik in zijn artikel al deze vergrijpen aan: ‘met redenen omkleedde afwijzing’ (inmiddels door de redactie als zetfout aangemerkt), ‘bovenstaande’ i.p.v. het bovenstaande, zinnen die niet lopen, onlogische aansluitingen, etc.

Gezien het (!) bovenstaande ben ik nu wel erg benieuwd naar de sollicitatiehandleiding die de heer Edens op zijn naam heeft staan, en houd ik me aanbevolen voor een beoordelingsexemplaar!

I. Suasso

lerares Nederlands

Den Haag