Onze Taal. Jaargang 50

Het Gezegde & Co

- De geschiedenis van de Nederlandse taal is voor een groot deel de geschiedenis van onze houding jegens taal. Zeker wat betreft de laatste eeuw is dat een nog weinig begrepen, ook weinig onderzocht stuk van de geschiedenis. We weten niet eens wàt allemaal van invloed is. Zeker speelt het taalonderwijs een grote rol. Maar niemand weet of het oorzaak is of gevolg. Ik noem ook al vast de afschaffing van het dagbladzegel, de uitvinding van de telefoon, en, recenter: de snelle verhoging van posttarieven, dat is de veranderende prijsverhouding tussen brief en telefoongesprek. Ik denk dat ook het verdwijnen van het gymnasium meetelt. Want wat daarover ook beweerd wordt, feit is toch dat er steeds minder aan latijn en grieks wordt gedaan. Cijfers van het Centraal Bureau voor Statistiek over 1978-1980 liegen er niet om. Zoiets telt, als het om taalgeschiedenis gaat, om de geschiedenis van onze houding jegens taal. Ik hoop dat de lezer beseft dat ik hier geen persoonlijke mening geef. Ik juich niet en ik treur niet. Althans, dat laat ik u niet merken. Wel treuren de oprichters van de vereniging ‘Vrienden van het Gymnasium’. De vereniging wil zich beijveren voor het behoud, mogelijk zelfs de stimulering, van het gymnasiale onderwijs. Voor verdere inlichtingen verwijs ik graag naar het secretariaat: postbus 120, 5240 AC Rosmalen; tel. [phone]. De vereniging vraagt om leden zowel als contribuanten. Laat het u niet verbazen, hierover in Onze Taal te lezen.

- M'n stukje in deze rubriek van drie maanden geleden, over de slotfase van het ABN, heeft reacties losgemaakt. Twee personen bleken het oneens met mij. Niet veel dus, gelet op het snel groeiende aantal lezers van Onze Taal. En eigenlijk zelfs die twee niet. De ene wilde alleen maar dat ik niet sprak van toenemende tolerantie doch van achteruitgang in normbesef, de ander vergiste zich en dacht dat ik over zijn Nederlands sprak. Die ander was H.H. Polzer (Zie O.T. van september, blz. 93). ‘In het algemeen wordt de “ondergang” van het ABN waargenomen met de optiek van gieren die boven een langzame wandelaar zweven’. Alleen al met deze zin bewijst hij dat zijn Nederlands in gezonde staat verkeert. De vaststelling lijkt me behalve fraai verwoord ook geheel juist. Maar niet terzake. De vraag is: wat gebeurt er met de wandelaar? Ik heb mijn verwachting daaromtrent eens opgeschreven, niet als gier, noch als familielid.

- De Tips voor taalzuivering van P. Kempeneers zijn al aan hun zevende druk toe. De eerste druk was van 1974. Het is een echt Belgisch boek, toegesneden op Belgische taalproblemen (zeg niet: wat uur is 't, maar: hoe laat is 't), dat blijkens de belangstelling goede diensten bewijst. Voor Nederlanders is het minder nuttig. Hiermee wil allerminst gezegd zijn dat in ons land het taalgebruik niet voor verbetering vatbaar is. Belgen en Nederlanders kampen evenwel met verschillende moeilijkheden. En daar zijn heel verschillende tips voor nodig. Boeiend is het wèl, de Belgische te lezen. Maar laten we beginnen bij onszelf. Voor wie hiermee reeds een eindweegs gevorderd is: het boek van Kempeneers is een uitgave van Acco in Leuven. Verspreiding in Nederland: Acco Amersfoort, postbus 395, 3800 AJ Amersfoort; tel. [phone]. De prijs is f 12,-.

- Het is ons niet ontgaan dat professor H. van Riemsdijk, bij de opening van de nieuwe letteren-fakulteit in Tilburg, gepleit heeft voor meer en beter grammatika-onderwijs op school. De verbetering is vooral vanuit Tilburg te verwachten. Het opklaterend feestgedruis maakte het de spreker onmogelijk zijn gezonde denkbeelden verder te ontvouwen. Niet de vreugde om wat professor Van Riemsdijk zei was het echter, wat zijn publiek tot dit rumoer verleidde, hoewel dit niet denkbeeldig ware, gezien de toekomstperspektieven van veel zijner toehoorders bij ongewijzigd beleid. Het betrof een uiting van protest tegen minister Pais en zijn twee-fasenwet. De spreker had daarover, ten dele in de geest van de demonstranten, juist een en ander willen zeggen toen een groep met spandoeken de zaal binnenkwam. Geen woorden maar daden. De binnenkomers wisten natuurlijk niet wat een fijne dingen professor Van Riemsdijk juist voor hen aan het zeggen was. Intrigerende vraag: wat zouden ze gedaan hebben als ze dit wèl geweten hadden?

- Het NOS-radioprogramma ‘De taalshow’ verhuist van zondagavond acht uur naar zondagavond 22.40-23.55 uur. Later op de avond dus en een stuk langer. Het eerste halfuur zal veel gelijkenis vertonen met het programma zoals het nu is. Daarna volgt dan een deel waarin met allerlei gasten gesproken wordt over een vooraf bekendgemaakt thema. Voorlopig zullen die gesprekken opgenomen worden op de vrijdagavond voorafgaande. Wilt u daar eens bij aanwezig zijn, bel of schrijf naar de taalshow: p.a. NOS-radio, postbus 10, 1200 JB Hilversum; tel. [phone]. Zondagavond, Hilversum II, 22.40-23.55 uur.

- Het sektiebestuur Nederlands van de Vereniging van leraren in Levende Talen organiseert binnenkort een bijeenkomst over ‘Omgaan met verschillen’, over differentiatie bij het onderwijs in het Nederlands. De inleiders van deze bijeenkomst, Ruud Bolsius en Piet van Tienen, zullen vertellen over hoe men bij Nederlands om kan gaan met verschillen tussen de leerlingen. Een video-opname en lesmateriaal zullen dan aanwezig zijn. De bijeenkomst is te

Nijmegen,	op 28 oktober
Meppel,	op 4 november
Amsterdam,	op 11 november
Eindhoven,	op 18 november
Rotterdam,	op 25 november
Heerlen,	op 2 december.

De bijeenkomst begint om 16.00 uur en eindigt om 20.30 uur. Docenten van elk schooltype zijn welkom. Voor de deelnemers zijn er geen kosten aan verbonden; alleen voor een eenvoudige lunch wordt een kleine vergoeding gevraagd. Een week voor de bijeenkomst ontvangt u voor-informatie en een route-beschrijving. U kunt zich nu schriftelijk aanmelden; vergeet niet de plaats te noemen waar u de bijeenkomst wilt bijwonen. Aanmelding bij: Piet van Tienen, Noordkant 19, 5845 EX St.-Anthonis; tel. [phone]. Wie niet aan de bijeenkomst kan of wil deelnemen, kan de voor-informatie tegen kostprijs aanvragen bij het bureau van de Vereniging: postbus 104,7740 AC Coevorden.

J.M. v.d. Horst