Onze Taal. Jaargang 50

Spijkers op laag water

Net als de andere bezoekers liep hij rond en bekeek de tentoongestelde foto's.

Dit zinnetje stond in een stukje dat ik juist geschreven had. Toen ik het overlas, dacht ik: er is iets mee. Wilt u ook eens kijken? Vindt u ook niet dat de zin opknapt, als na bekeek het woord hij herhaald wordt? Misschien zal niet iedereen onmiddellijk kunnen verklaren, waarom. Verklaren is trouwens niet de eerste taak van de grammatica: zij registreert vooral. Maar hier is het wèl mogelijk een verklaring te geven; anders had ik dit stukje trouwens niet geschreven. De bepaling Net als de andere bezoekers aan het hoofd van de zin, bewerkt inversie: onderwerp en persoonsvorm wisselen van plaats: liep hij in plaats van hij liep.

Met deze eerste zin is een tweede verbonden in nevenschikkend aaneenschakelend zinsverband zoals de oude Den Hertog dat placht te noemen: tegenwoordig zijn we met samengekoppelde zinnen al tevreden. Bij samenkoppeling mag samentrekking worden toegepast, d.w.z. zinsdelen met gelijke functie in beide zinnen hoeven niet steeds in beide zinnen genoemd te worden. Als de eerste zin geluid had Hij liep net als de andere bezoekers rond, had die kunnen worden voortgezet met en bekeek de tentoongestelde foto's. Daarin wordt gezegd dat iemand de tentoongestelde foto's bekeek, niets meer en niets minder. Of er in dit geval overeenstemming in gedrag is met de overige bezoekers, wordt in het midden gelaten.

In de gegeven zin staat echter Net als de overige bezoekers voorop. Door die vooropplaatsing is de constructie zelfs van de tweede zin, bepaald: coming events cast their shadow before.

En als het nu eens niet de bedoeling was geweest hem die foto's te laten bekijken, net als de overige bezoekers? Dan had de bepaling nòg voorop gezet kunnen worden, maar dan had de verbinding tussen eerste en tweede zin verbroken moeten worden: Net als de overige bezoekers liep hij rond; hij bekeek de tentoongestelde foto's. Niet fraai, als u het mij vraagt. Dan nog maar liever: Hij liep net als de overige bezoekers rond en bekeek de tentoongestelde foto's. Mijn voorkeur gaat toch uit naar vooropplaatsing van Net als etc., damn the consequences.

D. de Vries, Wageningen