50 jaar Onze Taal
Uitspraak -tsie of sie
Wat zegt u, ‘democratsie’ of democrasie’, ‘politsie’ of ‘polisie’ ‘oppositsie’ of opposisie’? In het februari-nummer van 1948 schreef een lid van Onze Taal over de vulgaire uitspraak ‘democratsie’. Hoeveel waarde gehecht werd aan deze opmerking mag blijken uit de reacties van 38 omroepers en nieuwslezers uit Hilversum. Onze Taal begon zich Steeds meer bezig te houden met het taalgebruik in de media. (Zie nu de rubriek Variëteit en Variété.) Hoe oordelen wij nu, 33 jaar later, over -tsie en -sie?
DE UITSPRAAK VAN -TI(E)
Men schrijft ons uit Hilversum:
‘Het heeft ons - 38 omroepers en nieuwslezers in Hilversum - erg veel genoegen gedaan, dat een inzender in het Februari-nummer de kwestie “de uitspraak van -tie” ter sprake brengt. Wij zijn over het algemeen ook van oordeel dat -tie in woorden als democratie als -sie moet worden uitgesproken, maar we durven eerlijk gezegd de consequentie “ziesie” in bijv. oppositie en compositie niet goed aan. Maar goed, als “Onze Taal” van mening is, dat het altijd -sie moet zijn, dan zullen wij -sie zeggen.’
‘Als Onze Taal van mening is, dat het altijd -sie moet zijn’. Is Onze Taal dat van mening? Zeker, een inzender in onze aflevering van Februari is blijkbaar van oordeel dat een uitspraak van woorden op -tie, waarbij een lichte t-klank gehoord wordt, afkeuring verdient: ‘vulgair’ is.
Een wat boude bewering, dunkt ons. Wie zich houdt aan de Franse uitspraak, zal geen ‘t’ voor den sisklank laten horen, wie daarentegen de Latijnse afkomst van het woord indachtig is, zal die ‘t’ tot haar recht laten komen. Als dat nu ‘vulgair’ moet heten!
Wij zouden zeggen dat de ouderen onder ons over het algemeen aan de uitspraak met ‘t’ de voorkeur zullen geven: en dat de ‘Franse’ uitspraak veld gewonnen heeft in de laatste, zeg twintig jaren. Wij zeggen maar ‘Franse’ uitspraak, maar het zou best kunnen zijn dat hierbij niet de invloed van het Frans in het spel is, maar eer een zekere gemakzucht, een minder verzorgde hantering van de spraakorganen.
Wat dunkt onzen lezers hiervan? Mogen wij een beroep doen op hun oordeel: -tsie of -sie? Wij hebben nu uitentreuren gemopperd op ‘die’ radio-omroepers, die dit niet goed doen en dàt verknoeien. Nu staan daar 38 van deze bêtes noires en schenken ons hun vertrouwen, en zeggen: oordeelt gij maar hoe het moet zijn en dat oordeel zullen wij aanvaarden. Het is aan ons, ons dit vertrouwen waardig te maken!
Auteursrechtelijk beschermd