Onze Taal. Jaargang 40

Rollende R

De uitspraak van de R bestrijkt, zoals bekend, een breed gamma: de sterk rollende R van de Indonesiërs, de normale rollende R, de gebrouwen R of keel-R en als uiterste een klank ongeveer als CH.

Ik heb de indruk, dat de rollende R, vooral in het wes-

[p. 33]

ten van het land, voortdurend terrein verliest. Waar hij verdwenen is, komt hij niet gemakkelijk terug: personen die de keel-R uitspreken kunnen meestal geen rol-R uitspreken, terwijl het omgekeerde weinig of geen moeite kost.

Het lijkt alsof vooral jonge mensen de keel-R mooier of gewichtiger vinden.

Nu kan men redeneren dat de Nederlandse taal blijkbaar even goed verstaanbaar is zonder rollende R. Wie voor de TV hoort spreken over pogamma zal niet twijfelen dat programma wordt bedoeld. Occasioneel zouden er wel eens misverstanden kunnen ontstaan, als woorden op elkaar gaan lijken (zuiver gas / zuiver ras; rang / gang; grappig / gappig; rillerig / gillerig enz.), maar meestal zal de juiste bedoeling wel uit de samenhang blijken.

Toch zou ik het verdwijnen van de rol-R betreuren. Woorden met rk (kurk, sterk, kwark) hebben eronder te lijden. Van de TV noteerde ik woorden als geuriger, roerder (roerig), in rust gerijpt (wordt ongeveer: in gust gegijpt), die lelijk in de knoei komen.

Dit alles brengt mij tot de volgende vragen:

1. wat vinden personen met keel-R van deze kwestie? Vinden zij de rol-R overbodig?

2. wordt aan de uitspraak van de R aandacht besteed bij het onderwijs of wordt de bestaande toestand geaccepteerd?

Dr. W.J. Nijveld, Amsterdam-Z