Onze Taal. Jaargang 38

[p. 1]

[Nummer 1]

[p. 2]

Openingswoord
door de voorzitter J.M. Redelé

Majesteit!

Groot was de vreugde, toen het bestuur de mededeling mocht ontvangen, dat u voornemens was ons congres met een bezoek te vereren. Zo mogelijk nóg verheugder zijn wij, nu wij u hier, temidden van meer dan 1000 congressisten welkom mogen heten als beschermvrouwe van ons Genootschap. Uw aanwezigheid is voor ons een aansporing, nog méér dan in het verleden onze krachten te wijden aan de bevordering van het goede taalgebruik in ons land.

Koninklijke Hoogheid!

Ook U van harte welkom op het 7e congres van Onze Taal. Wij weten het bijzonder te waarderen, dat u aan onze uitnodiging gevolg hebt willen en kunnen geven om heden hier in ons midden aanwezig te zijn.

Feitelijk verbaast het ons niet, daar u vanaf het ogenblik, dat u onze geliefde kroonprinses hebt leren kennen, een grote belangstelling voor het Nederlands aan de dag hebt gelegd. Uw vorderingen in het verstaan en gebruik van onze taal hebben het respect van iedereen verworven.

Het ware te wensen, dat vele Nederlanders uw goede voorbeeld volgden en zich dezelfde moeite getroostten om hun taal zuiver te spreken.

Excellentie!

Het is ons een grote eer u als Minister van Onderwijs en Wetenschappen te kunnen begroeten.

Moge dit congres voor u een verpozing zijn temidden van alle zorgen, die u, wat de Nederlandse spelling betreft, kwellen.

Het gaat nu om klanken en muziek en niet om de vraag of u zult toestaan dat de x in ks wordt veranderd.

Bij een bezoek, dat wij u enige tijd geleden mochten brengen, hadden wij de gelegenheid u uitvoerig over ons genootschap in te lichten.

Ik kan mij niet aan de indruk onttrekken, dat u zich nu eens persoonlijk op de hoogte wilt komen stellen van hetgeen ons genootschap presteert en waaraan uw subsidie wordt besteed.

Ik ben er echter volledig van overtuigd, dat wanneer u vanmiddag ons congres verlaat, u tevreden zult zijn en de verzuchting zult slaken: ‘Ware het op het ministerie ook mogelijk met zo weinig financiële middelen, zo veel te bereiken!’

Burgemeester!

U bent nog geen drie dagen in functie en reeds wilt u uw eerste vrije zaterdag offeren voor een bezoek aan ons congres. Hartelijk dank.

Wij hopen, dat wij u, evenals uw voorganger regelmatig op onze congressen zullen mogen begroeten.

Dames en Heren!

Wanneer het erop aankomt mensen aan te spreken, is onze Nederlandse taal zonder twijfel de rijkste, zo niet van de wereld, dan toch van Europa: in het woordenboek van Van Dale vindt u onder het hoofdstuk titulatuur maar liefst een tachtig vormen van aanspraak. Onze vorige voorzitter heeft bij de opening van het congres in 1962 geprobeerd ze alle in één vloeiende volzin te gebruiken. Hij ontving kort daarop een ernstig vermanende brief van een congressist, die had opgemerkt, dat de voorzitter niet volledig was geweest en een paar titels had vergeten.

Ik waag mij daarom niet op dit gladde pad en heet u allen tegelijk van harte welkom.

Dat ik desalniettemin een paar uitzonderingen wil maken, zult u kunnen billijken.

Helaas heeft sinds het vorige congres Prof. Krul gemeend de voorzittershamer te moeten neerleggen. In een algemene, zeer druk bezochte ledenvergadering - twee leden waren aanwezig - heb ik uitvoerig mogen stilstaan bij de verdiensten van Prof. Krul voor het Genootschap Onze Taal en woorden van dank mogen spreken.

Het zal zeker met u aller instemming zijn, wanneer ik vandaag Prof. Krul zeer in het kort nogmaals hartelijk dank zeg voor alles wat onder zijn voorzitterschap tot stand is gekomen.

Degenen onder u, die op onze vorige congressen aanwezig waren, zullen zich zeker ook de menselijke, met humor doorspekte en van tintelende levensvreugde getuigende openingsspeeches van Prof. Krul herinneren. Prof. Krul bezat de gave zijn gedachten in prachtig Nederlands weer te geven en zo zijn openingsrede tot een mooi stukje proza te maken.

Hoezeer u, Prof. Krul, meeleeft met het wel en wee van ons genootschap, moge vandaag opnieuw blijken uit het feit, dat u speciaal voor het bijwonen van dit congres per vliegtuig uit Genève bent overgekomen. Krul, namens alle aanwezigen zeg ik je heel hartelijk dank voor al hetgeen je voor het genootschap Onze Taal hebt gedaan.

Ook ons erelid, ir. Duyvis, een der zeer weinigen, die van de oprichting in 1931 af ons genootschap heeft bestuurd, heet ik hier welkom.

Het Nederlands is naar het woord van Prof. Stuiveling een tweestatige taal. De tweede staat is België. Ik begroet hier de voorzitter, Prof. Pée en andere bestuursleden van onze Belgische zustervereniging, de Vereniging voor Beschaafde Omgangstaal en tevens is het mij een eer te mogen begroeten de heer Vansina, secretaris van de Belgische Ambassade.

Waarde toehoorders!

Als onderwerp op onze vorige congressen hebben wij o.m. behandeld: ‘Goed Nederlands’, ‘De Kunst van het Woord’, ‘Het Nederlands en het Onderwijs’.

Daarom zoudt u zich kunnen afvragen: Is het onderwerp, dat wij heden op ons congres gaan behandelen ‘Het Nederlands in lied en cabaret’ wel een onderwerp voor ons genootschap? Behoort dit thema wel tot het werkterrein van Onze Taal? Wat heeft lied en cabaret te maken met goed Nederlands?

Het antwoord vindt u in het septembernummer van ons blad.

[p. 3]

Klagen over verval van de taal en wanorde in de taal is maar één zijde in de beschouwing over goed taalgebruik. Wij moeten ons voor die eenzijdigheid hoeden. Wij mogen verheugd zijn als wij groei en levenskracht van het Nederlands kunnen waarnemen. Dáárom hebben wij het lied en het cabaret gekozen! Zangers en cabaretiers hebben duidelijk getoond hoe met het Nederlands te spelen is. Zij hebben - ondanks de sterke buitenlandse invloed - een geheel eigen geluid weten te bewaren en te cultiveren.

Een proeve van dit eigen Nederlandse geluid zullen ons de inleiders van vandaag geven.

Als eerste de heer Michel van der Plas: ‘Spelen met woorden’.

Mijnheer Van der Plas, er zullen niet zo heel veel cabaretprogramma's geweest zijn in de laatste 10 jaar, waar niet een of meer liedjes van u ten gehore zijn gebracht. Wij hebben van u o.a. geleerd:

‘Zeg maar JA tegen het leven’. Wij zeggen straks ook gaarne ‘ja’ tegen u.

Prof. Stuiveling, u wilt ons even terugbrengen naar het verleden, naar Breero, wiens sterfdag, 350 jaar geleden, wij dit jaar herdenken.

Mijnheer Verdoner, u zult met uw leerlingen ons een indruk geven van Breero's liederen, in de oorspronkelijke vorm en in moderne versie.

Mijnheer Van Altena, wij zouden haast kunnen zeggen: u bent de vader, de jonge vader van de hertaling en het luisterlied. Wij kennen uw bewondering voor het Franse chanson en uw streven om met name voor de televisie - de ontspanning voor miljoenen - ook de Nederlandse dichtkunst als vorm van amusement te brengen.

En ten slotte: Seth Gaaikema. Mijnheer Gaaikema, u bent doctorandus in de Nederlandse letteren, maar van beroep bent u dichter, zanger, toneelspeler of alle drie tegelijk: cabaretier. U zult ons iets uit uw jongste cabaretprogramma laten horen.

Gaarne heet ik ook welkom in ons midden de vertegenwoordigers van de pers: de pers waarvan Napoleon eens zei: ‘Ik kan alle legioenen verslaan, maar de pers niet’. Ik heet u daarom dubbel welkom, en wil de gelegenheid aangrijpen u dank te zeggen voor de aandacht, die u steeds aan ons genootschap besteedt. Misschien mag ik een beroep op u doen om ons te helpen de belangstelling van de Nederlanders voor eigen taal te vergroten.

Rondom de Koningin en de Prins v.r.n.l.: de voorzitter van O.T., J.M. Redelé, prof. Stuiveling, Michel van der Plas, Seth Gaaikema, Johan Verdoner.