De Nieuwe Taalgids. Jaargang 67

Algemene Nederlandse Spraakkunst (ANS)

Er bestaan plannen om te komen tot een zo volledig mogelijke grammaticale beschrijving van het hedendaagse Nederlands voor praktisch gebruik. Deze beschrijving moet zowel descriptief als normatief zijn, rekening houden met verschillen tussen geschreven en gesproken taal en in het algemeen de informatie geven die van belang is voor de taalbeheersing. Theoretische uiteenzettingen moeten beperkt blijven tot dat wat nodig is voor de beschrijving. Het gaat dus niet om een wetenschappelijke grammatica; reden waarom in bovenstaande werkbenaming het woord spraakkunst gebruikt is, op zichzelf een synoniem van grammatica, maar weinig gebruikelijk in de moderne taalkundige literatuur.

De ANS is bedoeld om te voorzien in de behoefte van hen die het ABN niet als moedertaal spreken: allereerst anderstaligen, verder (nu nog) het merendeel van de Vlamingen, maar ook Nederlanders die Fries of een dialect als moedertaal hebben.

Wil een dergelijke spraakkunst werkelijk zo velledig mogelijk zijn, dan zal er nog heel wat voorstudie verricht moeten worden. Het is echter niet de be-

[p. 341]

doeling om deze reden voorlopig af te zien van een concreet begin met de samenstelling van de ANS. Enerzijds kan gedacht worden aan een publikatie in afleveringen, waarbij begonnen wordt met die onderdelen van de grammatica die zich daartoe het best lenen - morfologie in het algemeen eerder dan syntaxis -; anderzijds is het misschien mogelijk over bv. een jaar of vijf een afgerond geheel te publiceren, waarbij onmiddellijk na het verschijnen hiervan de voorbereiding van een volgende druk ter hand genomen wordt. Voortdurende aanvulling en herziening van het gepubliceerde zal trouwens toch ook bij een publikatie in afleveringen noodzakelijk zijn, vandaar dat er ook aan een losbladige uitgave gedacht is. Continuïteit van de hele onderneming, waarvoor een zekere vorm van institutionalisering nodig zal zijn, heeft de initiatiefnemers van dit plan van meet af aan als dringend gewenst voor ogen gestaan.

Het Belgisch-Nederlands Interuniversitair Centrum voor Neerdlandistiek heeft, met goedvinden van de Dialectencommissie van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, ondergetekende opgedragen zich vanaf 1 juli 1974 een jaar lang bezig te houden met de voorbereidende werkzaamheden voor het ANS-project. Deze werkzaamheden omvatten: materiaal opsporen, buitenlandse voorbeelden bestuderen (Duden, Grevisse, Quirk et al.), contacten leggen met geïnteresseerden (met name om medewerkers voor de uitvoering te vinden) en een plan maken voor de uitvoering (methode, omvang, verdeling van de werkzaamheden, tijdschema enz.). Er is een begeleidingscommissie aangesteld, bestaande uit: prof. dr. D.M. Bakker (Amsterdam VU), prof. dr. G. Geerts (Leuven), prof. dr. M.C. van den Toorn (Nijmegen) en prof. dr. S. de Vriendt (Brussel).

In de loop van dit voorbereidende jaar zal ondergetekende persoonlijk contact zoeken met alle instituten en afdelingen voor neerlandistiek in België en Nederland. Ook afgezien daarvan zijn suggesties en aanwijzingen hem echter bijzonder welkom.

j. de rooij

Instituut voor Dialectologie,

Volkskunde en Naamkunde

Keizersgracht 569-571

Amsterdam