De Nieuwe Taalgids. Jaargang 58
(1965)– [tijdschrift] Nieuwe Taalgids, De– Auteursrechtelijk beschermd
[pagina 166]
| |
Naar Frans model (Revius, ed. Smit I 253-4)Uit de verzameling Rasse de Noeux (of Neus), thans berustend in de Bibliothèque Nationale te Parijs, heeft P. Tarbé in Recueil de poésies calvinistes (1550-1566), Paris-Reims 1866, p. 136, het volgend hekelversje gepubliceerd:
Les Quatres Tyrans Gaulois
Henry, François, Guise et Antoine
Ont mise la France en grand peine.
Guise, Antoine, Henry, François
Ont fort travaillé les François.
François, Guise, Antoine, Henry
Ont vu tout la France appauvry.
Henry, François, Antoine et Guise
Ont tousjours tourmenté l'Eglise.
Van hetzelfde verstype zijn twee hekeldichtjes, die Etienne Tabourot mededeelt in hoofdstuk xiii (‘Des Vers Rapportez’Ga naar voetnoot1) van Les Bigarrures Du Seigneur Des Accords, Paris 1586 (eerste druk 1572), f. 147r-v. Zij volgen hier met de inleidende woorden van Tabourot die een verklaring van anti-roomse verzen bij katholieke fransen kunnen geven.
En contrepetantGa naar voetnoot2 certains diauoles calomniateurs, auoient fait ce rapport de diuerse façon, sur quatre Papes. Lequel ie n'eusse apposé, si tous n'eussent esté ennemis capitaux de nostre France: Paule, Leon, Iules, Clement
Ont mis nostre France en tourment.
Iules, Clement, Leon & Paule
Ont pertroublé toute la Gaule.
Paul, Clement, Leon & Iules
Ont beaucoup gaigné par leurs Bules.
Iules, Clement, Paule, Leon
Ont fait des maux vn milion.
Lon fit ce huictain de mesme aby sur leurs Protoministres.
Luther, Viret, Beze, & Caluin
Ont renuérsé l'escrit diuin.
Beze, Caluin, Luther, Viret,
Croyent autant Christ que Mahomet.
Caluin, Luther, Viret, & Beze
| |
[pagina 167]
| |
Ont mis tout le monde à mal-aise.
Beze, Viret, Caluin, Luther,
Et les leurs iront en enfer.
Tot hetzelfde type van strijdvers behoort het volgende ‘tweeluik’ bij Revius, die hierin waarschijnlijk zestiende-eeuwse hugenotenverzen hetzij vertaalt hetzij navolgt (ed. Smit 1 p. 253-4). Vier Pausen.
Leo, Clement, Urbaen, en Pouwel
T' saem rechten op den woesten grouwel.
Pouwel, Clement, Leo, Urbaen
Hebben Gods kerck veel leets gedaen.
Leo, Urbaen, Pouwel, Clement
Sijn vande waerheyt afgewent.
Urbaen, Clement, Pouwel, en Leeu
Waren vier plagen van haer eeu.
Vier Leeraers.
Luther, Philips, Calvijn, en Beze
Leerden de waerheyt en Gods vrese.
Beze, Philips, Calvijn, en Luther
Maeckten den Paus tot een sant-ruyter.
Beze, Calvijn, Luther, Philipp'
Staen onbeweget als een clipp'.
Luther, Philips, Beze, Calvijn
Gods hooch-verlichte dienaers zijn.
Leo, Clement en Pauwei zijn pausen uit de zestiende eeuw, zie Smit in zijn aantekeningen bij dit gedicht. Het is waarschijnlijk, dat ook de vierde van de pausen die vier plagen van haar eeu (enkelvoud) waren (verleden tijd) in de zestiende eeuw heeft geleefd. Nu heeft de enige paus die in die eeuw de naam Urbanus heeft gekozen (Urbanus vii) in 1590 maar dertien dagen die waardigheid bekleed. Maar de nederlandse calvinisten hadden alle reden zich zijn vroegere activiteiten te herinneren. Hij was van 1564 tot 1572, in bittere jaren, nuntius te Madrid en stond op goede voet met Philips ii. In 1579 de paus vertegenwoordigend bij de pacificatiepogingen te Keulen, sloot hij zich aan bij de spaanse gevolmachtigdeGa naar voetnoot1. Indien Revius niet Urbanus vii heeft bedoeld, moet hij aan Urbanus viii (1623-1644), regerend in de tijd dat Revius' gedichten in druk verschenen, gedacht hebben, zoals Smit t.a.p. voorstelt. j.c. arens |
|