Potgieter en Helmers.
Het bekende gedichtje Holland van Potgieter is blijkbaar geïnspireerd op Helmers' Hollandsche Natie. Men oordele:
Helmers (6e druk, 1822), p. 8:
‘Dus heeft Natuur elk land met hare gunst beschonken!
Slechts Neêrland is alleen, als 't pas geboren wicht,
Het all' der Oudren vlijt - niets aan Natuur verpligt.’
Potgieter:
‘U schiep natuur met een stiefmoeders hand’
‘Al wat gij zijt, is der Vaderen werk’
Vergelijk voor de laatste regel bovendien Helmers' woorden (p. 7):
‘Al wat dit land ons toont, is arbeid, vlijt en kunst.’
Helmers (p. 9):
‘maar toen, in later' tijd,
De vrijheid zich dit oord ten tempel had gewijd ....’
Potgieter:
‘Uit een moeras wrocht de vlijt van die helden
Vrijheid een tempel ....’
Helmers (p. 14):
‘O gij Verdraagzaamheid!....
't Was Neêrlands volk dat u het eerst een wijkplaats gaf.’
Potgieter:
‘Zorg, dat Europe den zetel der orde,
Dat de verdrukte zijn wijkplaats u noem' ....’
Eén ding nam Potgieter terecht niet over: de holle chauvinistische grootspraak.
F. Jansonius.